การศึกษาการวิจารณ์ผลงานศิลปะที่มีเนื้อหาเชิงพุทธศิลป์ สำหรับการเรียนการสอนศิลปะในระดับอุดมศึกษา

Abstract

การวิจัยครั้งนี้เป็นวิจัยเชิงคุณภาพมีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษาการวิจารณ์ผลงานศิลปะที่มีเนื้อหาเชิงพุทธศิลป์ สำหรับการเรียนการสอนศิลปะในระดับอุดมศึกษา กลุ่มตัวอย่างคือ ผู้เชี่ยวชาญทางด้านศิลปะและทางด้านพระพุทธศาสนา จำนวน 30 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วยแบบสอบถามและแบบสัมภาษณ์ แบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าสถิติ ร้อยละ ค่ามัชฌิมเลขคณิต และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ด้วยโปรแกรม SPSS แบบสัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา และตีความสร้างข้อสรุปแบบอุปนัย ผลการวิจัยพบว่า การวิจารณ์งานจิตรกรรมพุทธศิลป์สามารถทำได้หลายรูปแบบ โดยต้องพิจารณาที่ เนื้อหาและรูปแบบของงาน รวมทั้งแนวความคิดและเจตนาของศิลปิน ในการวิเคราะห์เนื้อหา ควรพิจารณาความถูกต้องและสอดคล้องตามคำสอนของพุทธศาสนา และความเหมาะสมต่อสังคม ในการวิเคราะห์รูปแบบ ควรพิจารณาจาก เทคนิควิธีการในการสร้างสรรค์ ความเป็นแบบร่วมสมัย หรือแบบประเพณี ในการวิเคราะห์จากแนวความคิดและเจตนาของศิลปิน พิจารณาว่าศิลปินเจตนาในการส่งเสริมพระพุทธศาสนา หรือสะท้อนปัญหาสังคม โดยวิธีการวิจารณ์งานจิตรกรรมพุทธศิลป์ สามารถนำทฤษฎีต่างประเทศ มาใช้เป็นแนวทางได้ แต่ต้องวิจารณ์ร่วมกับรายละเอียดทางเนื้อหาของพุทธศาสนาและวัฒนธรรมไทยด้วย ในการจัดการเรียนการสอนการวิจารณ์ผลงานศิลปะ ที่มีเนื้อหาเชิงพุทธศิลป์ในระดับอุดมศึกษา จึงต้องศึกษารูปแบบและประเภทของศิลปวิจารณ์ทั้งของไทยและต่างประเทศ โดยผู้สอนต้องถ่ายทอดองค์ความรู้ ให้แก่ผู้เรียนทั้งด้านศิลป์และพุทธศาสนา และควรมีสื่อการสอนที่เป็นผลงานจริง ทั้งในบริบทของห้องเรียนและนอกสถานที่ตามศาสนสถาน และพิพิธภัณฑ์ศิลปะ