การวิจัยและพัฒนาทักษะการสืบค้นสารสนเทศสำหรับนักเรียนระดับประถมศึกษาตามแนวคิด "เอ็มพาวเวอริ่ง เอท"

Abstract

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยและพัฒนามีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) สำรวจความต้องการจำเป็นด้านทักษะการสืบค้นสารสนเทศของนักเรียนระดับประถมศึกษา 2) เพื่อพัฒนาโปรแกรมในการพัฒนาทักษะการสืบค้นสารสนเทศของนักเรียนระดับประถมศึกษา และ 3) เพื่อทดลองและตรวจสอบผลการใช้โปรแกรมในการพัฒนาทักษะการสืบค้นสารสนเทศของนักเรียนระดับประถมศึกษา กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลมี 2 กลุ่ม คือกลุ่มที่ใช้ในการสำรวจความต้องการจำเป็นด้านทักษะการสืบค้นสารสนเทศของนักเรียนได้แก่ นักเรียนชั้นป. 6 จำนวน 972 คน และครูผู้สอน 110 คน ในโรงเรียนที่อยู่ในเขต กทม. ปีการศึกษา 2555 และกลุ่มการทดลองคือ นักเรียนป. 6 ในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2555 โรงเรียนสมโภชน์กรุงอนุสรณ์ (200 ปี) 2 ห้องเรียน แบ่งเป็นกลุ่มทดลองเรียนโดยใช้โปรแกรมเอ็มพาวเวอรริ่ง เอท และกลุ่มควบคุมที่เรียนด้วยวิธีปกติ ตัวแปรอิสระคือ โปรแกรมเอ็มพาวเวอริ่ง เอท ตัวแปรตามคือ ทักษะการสืบค้นสารสนเทศ และความพึงพอใจในการใช้โปรแกรมของนักเรียน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยได้แก่ 1) แบบทดสอบทักษะการสืบค้นสารสนเทศสำหรับนักเรียน 2) แบบสอบถามสำหรับครูเพื่อสำรวจทักษะการสืบค้นสารสนเทศของนักเรียนและ 3) โปรแกรมเอ็มพาวเวอริ่ง เอท วิธีการเก็บรวบรวมข้อมูลดำเนินการโดยผู้วิจัยวิเคราะห์ข้อมูลด้วยค่าเฉลี่ย ร้อยละ และการทดสอบที ผลการวิจัยสรุปได้ดังนี้ 1. ผลการสำรวจความต้องการจำเป็นด้านทักษะการสืบค้นสารสนเทศของนักเรียน พบว่า ผลการวิเคราะห์คะแนนเฉลี่ยทักษะการสืบค้นสารสนเทศของนักเรียนและคะแนนความคิดเห็นของครูได้ผลสอดคล้องกันคือ ทักษะที่ 6 การยุติการสืบค้นและนำเสนอ (TRACK6) เป็นทักษะที่นักเรียนต้องการพัฒนามากที่สุด เนื่องจากมีคะแนนต่ำที่สุด และความต้องการจำเป็นแบ่งเป็น 2 ด้าน คือ ครูต้องการพัฒนาและสร้างความรู้ความเข้าใจในการสอนเพื่อพัฒนาทักษะการสืบค้นสารสนเทศแก่นักเรียน และนักเรียนต้องการวิธีการพัฒนาด้วยวิธีการที่เหมาะสม 2. ผลการพัฒนาโปรแกรมในการพัฒนาทักษะการสืบค้นสารสนเทศของนักเรียนระดับประถมศึกษา โปรแกรมเอ็มพาวเวอริ่ง เอท ประกอบด้วย1) คำชี้แจง 2) สารบัญ 3) ความเป็นมา 4) แนวทางการพัฒนาโปรแกรม ประกอบด้วย 4.1) ขั้นตอนการวางแผนการใช้กิจกรรม 8 ขั้นตอน 4.2) บทบาทหน้าที่ของครูในการจัดการสอน 5) วัตถุประสงค์ 6) โครงสร้างของโปรแกรม 7) แผนการดำเนินการตามโปรแกรม 8) ตัวอย่างการจัดการเรียนรู้ตามโปรแกรมเอ็มพาวเวอริ่ง เอท เพื่อการพัฒนาทักษะการสืบค้นสารสนเทศ ประกอบด้วย 8.1) ครั้งที่ 1 การสืบค้นสารสนเทศจากบุคคล (8 กิจกรรม) 8.2) ครั้งที่ 2 การสืบค้นสารสนเทศจากห้องสมุด (8 กิจกรรม) 8.3) ครั้งที่ 3 การสืบค้นสารสนเทศจากสื่อออนไลน์ (8 กิจกรรม) 8.4) ครั้งที่ 4 การสืบค้นสารสนเทศอย่างอิสระ (8 กิจกรรม) 9) การประเมินผล และ10) รายการอ้างอิง 3. ผลการทดลองและตรวจสอบผลการใช้โปรแกรมในการพัฒนาทักษะการสืบค้นสารสนเทศของนักเรียนระดับประถมศึกษาพบว่า นักเรียนที่ได้รับการเรียนด้วยโปรแกรมเอ็มพาวเวอริ่ง เอทมีคะแนนทักษะการสืบค้นสารสนเทศหลังเรียนสูงกว่านักเรียนที่เรียนด้วยวิธีการปกติอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 มีพัฒนาการสูงกว่า ชอบกิจกรรมและมีความพึงพอใจในระดับมากที่สุด