การศึกษาประสิทธิผลของศูนย์การเรียนชุมชนทางการศึกษานอกระบบโรงเรียน : อนาคตภาพจากการประยุกต์โมเดลสมการโครงสร้างและการสนทนากลุ่ม

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาประสิทธิผลของศูนย์การเรียนชุมชนทางการศึกษานอกระบบโรงเรียนด้วยการวิจัยเชิงบรรยาย จากข้อมูลเชิงปริมาณและข้อมูลเชิงคุณภาพ นำมาวิเคราะห์และเปรียบเทียบขนาดและทิศทางของอิทธิพลทางตรงและทางอ้อมของปัจจัยที่มีอิทธิผลต่อประสิทธิผลของคณะกรรมการศูนย์การเรียนชุมซนในสภาพปัจจุบันและในสภาพอนาคตของศูนย์การเรียนชุมชนดีเด่นและศูนย์การเรียนชุมชนทั่วไปทุกภูมิภาคของประเทศ ซึ่งในการศึกษาครั้งนี้ผู้วิจัยดำเนินการวิจัยด้วยแบบสอบถาม การสนทนากลุ่ม การสัมภาษณ์และการสังเกต วิเคราะห์ข้อมูลโดยค่าสถิติพื้นฐานด้วยโปรแกรม SPSS 9.05 ตรวจสอบความสอดคล้องของรูปแบบความสัมพันธ์โครงสร้างเชิงสาเหตุด้วยโปรแกรมลิสเรล 8.30 และวิเคราะห์เนื้อหาข้อมูลเชิงคุณภาพจากการดำเนินการวิจัยด้วยการสนทนากลุ่ม การสัมภาษณ์และการสังเกต ผลการวิจัยศึกษาในครั้งนี้พบว่า 1. ปัจจัยที่ส่งผลต่อประสิทธิผลของศูนย์การเรียนชุมชนทั่งในสภาพปัจจุบันและสภาพอนาคตที่ได้จากการวิเคราะห์การทดถอยพหุคูณที่สำคัญ ได้แก่ การรับรู้ในบทบาทด้านการจัดการศึกษานอกระบบโรงเรียน พฤติกรรมภาวะผู้นำแบบมุ่งงานและความผูกพันต่อองค์การ 2. การวิเคราะห์ด้วยโมเดลสมการโครงลร้างศูนย์การเรียนชุมชนดีเด่นและศูนย์การเรียนชุมชนทั่วไป พบว่าโมเดลส่วนใหญ่มีความลอดคล้องกลมกลืน โดยมีปัจจัยที่มีอิทธิผลทางตรง ได้แก่ ความผูกพันต่อองค์กรและพฤติกรรมภาวะผู้นำ ซึ่งมีปัจจัยที่มีอิทธิผลทางอ้อมที่ส่งผ่านปัจจัยที่มีอิทธิผลทางตรง ได้แก่ แรงจูงใจในการปฏิบัติงาน การรับรู้ในบทบาทการจัดการศึกษานอกระบบโรงเรียน ทั้งนี้ปัจจัยที่เป็นข้อแตกต่างระหว่างโมเดลสมการโครงสร้างในสภาพปัจจุบันและอนาคต ได้แก่ ประสบการณ์ในการปฏิบัติงานและระดับการศึกษาของคณะกรรมการศูนย์การเรียนชุมชน 3. จาการศึกษาด้วยการวิจัยภาคสนาม พบว่า ศูนย์การเรียนชุมชนดีเด่นมีความพร้อมในด้านอาคารสถานที่และบุคลากรคณะกรรมการศูนย์การเรียนชุมชนมีอุดมการณ์และอุทิศตนเพื่อการศึกษา หากแต่ลภาพการดำเนินงานยังเป็นไปด้วยความยากลำบาก เนื่องจากขาดแคลนงบประมาณ 4. อนาคตของศูนย์การเรียนชุมชนควรมีการถ่ายโอนอำนาจการดำเนินงานการศึกษานอกระบบโรงเรียนเป็นขององค์การปกครองส่วนท้องถิ่น เทศบาล อบต. เพื่อให้มีงบประมาณของเป็นตนเอง สามารถจัดการกิจกรรมการศึกษานอกระบบโรงเรียนให้ตอบสนองความต้องการของประชาชน มีความหลากหลาย สร้างให้เกิดการมีส่วนร่วม มีทิศทางการพัฒนาที่ชัดเจนตามสภาพแวดล้อมของชุมชน