การศึกษาการจัดสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้สำหรับเด็กวัยอนุบาลในโรงเรียนและศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ในภาคกลาง

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการจัดสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้สำหรับเด็กวัยอนุบาลและศึกษาบทบาทของครูและพฤติกรรมเด็กใน การจัดสภาพแวดล้อมด้านการจัดพื้นที่ การลัดเลือก การจัดเตรียมและการจัดสื่อวัสดุอุปกรณ์ที่มีผลต่อพฤติกรรมของเด็กวัยอนุบาลในโรงเรียน สังกัดสำนักบริหารการศึกษาท้องถิ่น สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาเอกชน ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กสังกัดกรมการพัฒนาชุมชน และศูนย์อบรมเด็กก่อนเกณฑ์ในวัดสังกัด กรมการศาสนาในภาคกลาง ตัวอย่างประชากรที่ใช้ในการวิจัย คือ ผู้บริหาร จำนวน 8 คน ครูอนุบาล จำนวน 19 คน และเด็กวัยอนุบาล จำนวน 588 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสัมภาษณ์แบบสำรวจ และแบบสังเกต ผลการวิจัยพบว่า ผู้บริหาร และครูใน โรงเรียน และศูนย์พัฒนาเด็กเล็กทั้ง 4 สังกัด มีการจัดสภาพแวดล้อมที่เป็นไปในแนวทางเดียวกันดังนี้ 1. ด้านนโยบายในการจัดสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้ พบว่า ผู้บริหารส่วนใหญ่มีการวางนโยบายการจัดสภาพแวดล้อมด้านกายภาพ ด้านกิจกรรม และด้านบุคคล จัดอาคารสถานที่ให้มีความสะดวกสบายใน การเคลื่อนไหวให้เด็กมีความรู้สึกปลอดภัย อบอุ่น การจัดกิจกรรม สื่อ วัสดุการเรียน ให้มีความเหมาะสมกับพัฒนาการของเด็กกัน มีปฏิสัมพันธ์ที่ดีซึ่งกันและกัน มีการส่งเสริมครูในการจัดสภาพแวดล้อม จัดส่งครูเข้ารับการอบรมในเรื่องการใช้สื่อวัสดุอุปกรณ์การเรียน มีการติดตามผลการจัดสภาพแวดล้อม ด้วยวิธีการสังเกต สนทนาซักถาม และผลตอบกลับจากผู้ปกครอง และ มีการประสานงานระหว่างครูกับผู้บริหาร จัดประชุมเพื่อช่วยกันพัฒนาทุก ๆ 1 เดือน 2. ด้านการจัดสภาพแวดล้อม พบว่า การดำเนินการจัดสภาพแวดล้อมด้านกายภาพ ในโรงเรียนและศูนย์ฯ ทั้ง 4 สังกัด ส่วนใหญ่มีพื้นที่ภายนอกอย่างกว้างขวางและภายในคับแคบ มีวัสดุอุปกรณ์เครื่องเล่นในจำนวนน้อย ไม่มีห้องนอนที่แยกออกมาเป็นสัดส่วน การดำเนินการจัดสภาพแวดล้อมด้านกิจกรรม ครูจัดกิจกรรม ให้เหมาะสมกับวัยของเด็ก จัดให้มีมุมประสบการณ์ และการดำเนินการจัดสภาพแวดล้อมด้านบุคคล ครูมีการปฏิบัติในการสร้างความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลไปในทางที่ดีและเหมาะสม และครูเป็นผู้ชี้แนะขณะที่เด็กทำกิจกรรม 3. ด้านพฤติกรรมครูและพฤติกรรมเด็กในการจัดสภาพแวดล้อมของโรงเรียนและศูนย์ฯ ทั้ง 4 สังกัด คือด้านการจัดพื้นที่ทำกิจกรรมโดยไม่มีการกำหนดขอบเขตที่แน่นอน การคัดเลือกสื่อ วัสดุ อุปกรณ์การเรียนมีความ เหมาะสมกับวัยของเด็ก เด็กสามารถทำกิจกรรมได้อย่างเพลิดเพลินในระยะ เวลาที่นาน การจัดเตรียมวัสดุ อุปกรณ์การเรียนในการทำกิจกรรมส่วนใหญ่ ยังไม่หลากหลาย และการจัดสื่อ วัสดุ อุปกรณ์การเรียน ส่วนใหญ่จัดแสดงและ วางสื่อให้อยู่ในระดับสายตาเด็ก ยกเว้นข้อค้นพบจากศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบางแห่ง ปัญหาการจัดสภาพแวดล้อมที่พบ คือ โรงเรียนและศูนย์พัฒนาเด็กเล็กทั้ง 4 สังกัด ขาดงบประมาณ ในการสนับสนุน เกี่ยวกับการจัดสภาพแวดล้อม คือ ด้านสื่อ วัสดุ อุปกรณ์การเรียน