Abstract:
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาโปรแกรมการแลกเปลี่ยนเรียนรู้เกี่ยวกับการปรับใช้วัฒนธรรมพื้นบ้านของครูและผู้ทรงภูมิปัญญาเพื่อการจัดประสบการณ์ระดับอนุบาลตามวิถีชีวิตชนบทอีสาน โดยโปรแกรมที่พัฒนาขึ้นประกอบด้วย 4 ขั้นตอน คือ ขั้นที่ 1 เตรียมการ ขั้นที่ 2 สร้างโปรแกรมฯ ขั้นที่ 3 ทดลองใช้โปรแกรมฯ และขั้นที่ 4 นำไปใช้และปรับปรุงโปรแกรมฯ กรณีศึกษาเป็นโรงเรียนประถมศึกษาในภาคอีสาน คือโรงเรียนห้วยรังและโรงเรียนต้นโพธิ์ ผู้เข้าร่วมโปรแกรมฯ คือ ครูระดับอนุบาล 6 คน และผู้ทรงภูมิปัญญา 9 คน จากในและนอกชุมชนห้วยรังและชุมชนต้นโพธิ์ จากกระบวนการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างครูและผู้ทรงภูมิปัญญาพบว่า ครูอนุบาลแสวงหาความเข้าใจอย่างถ่องแท้ถึงการปรับใช้วัฒนธรรมพื้นบ้านด้วยการคิดอย่างกี่ถ้วน 4 ลักษณะ คือ 1) การวิเคราะห์เหตุปัจจัยที่ขึ้นต่อกันตามธรรมชาติ 2) การค้นหาคุณค่าที่แท้จริง 3) การแก้ปัญหาอย่าง สร้างสรรค์4) การพิจารณาตามหลักธรรม โดยผ่านการใช้เทคนิคสแกฟโฟล์ดิง 6 แบบ คือ 1) การดัดเลือก 2) การลดทางเลือก 3) การรักษาเส้นทาง 4) การชี้จุดสำคัญ 5) การป๋องกันปัญหา 6) การสาธิตวิธีปฏิบัติ การแลกเปลี่ยนเรียนรู้นำครูอนุบาลสู่การปรับ 1) มุมมองของครูในการปรับใช้วัฒนธรรม 2) การจัดสภาพแวดล้อมและสื่อ 3) การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ 4) ความร่วมมือระหว่างโรงเรียนกับชุมชนครูอนุบาลโรงเรียนบ้านห้วยรังเลือกปรับใช้วัฒนธรรมพื้นบ้านด้านเกษตรกรรม ด้านหัตถกรรม ด้านภาษา และวรรณกรรม และด้านปรัชญา ศาสนาและประเพณี ครูอนุบาลโรงเรียนบ้านต้นโพธิ์เลือกปรับใช้วัฒนธรรมพื้นบ้านด้านเกษตรกรรม โปรแกรมการแลกเปลี่ยนเรียนรู้เกี่ยวกับการปรับใช้วัฒนธรรมพื้นบ้านของครูและผู้ทรงภูมิปัญญาเพื่อการจัดประสบการณ์ระดับอนุบาลตามวิถีชีวิตชนบทอีสาน เป็นโปรแกรมเชิงพัฒนาที่กำหนดแนวปฏิบัติให้ครูและผู้ทรงภูมิปัญญามีส่วนร่วมในการวิเคราะห์และกำหนดเนื้อหา กิจกรรม สถานที่ และเวลาซึ่งมิความยึดหยุ่นตามวิถีชีวิตของชุมชน โปรแกรมที่ปรับปรุงแล้วประกอบด้วยแนวคิด หลักการ วัตถุประสงค์ สาระ การดำเนินการใช้โปรแกรมฯ และการประเมินผล
