การนำเสนออกิจกรรมการเรียนการสอนสังคมศึกษา เพื่อพัฒนาคุณลักษณะความเป็นพลเมืองดี สำหรับนักเรียนในโรงเรียนมัธยมศึกษา สังกัดกรมสามัญศึกษา กรุงเทพมหานคร

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีจุดประสงค์เพื่อนำเสนอกิจกรรมการเรียนการสอนสังคมศึกษาเพื่อพัฒนาคุณลักษพะความเป็นพลเมืองดีสำหรับนักเรียนในโรงเรียนมัธยมศึกษา กลุ่มตัวอย่างคือครูสังคมศึกษา 288 คนและผู้เชี่ยวชาญด้านการเรียนการสอนสังคมศึกษา 22 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยมี 2 ชุด คือ แบบสอบถามสำหรับครูสังคมศึกษา และ แบบสอบถามสำหรับผู้เชี่ยวชาญ ผู้วิจัยวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติค่าร้อยละ ค่ามัชฌิมเลขคณิต ( X ) และส่วนเบี่ยงเบนมาตราฐาน ( S.D.) ผลการวิจัยมีการค้นพบ ดังนี้ กิจกรรมการเรียนการสอนสังคมศึกษาเพื่อพัฒนาคุณลักบณะความเป็นพลเมืองดี 4 ด้านที่มีความเหมาะสมมาก มีดังนี้ 1. กิจกรรมในห้องเรียน ด้านทักษะพื้นฐาน คือ ฝึกตั้งข้อสมมติฐานเพื่อแก้ปัญหาต่าง ๆ และการใช้สถานการณ์ที่เกิดขึ้นจริงเป็นประเด็นให้นักเรียนอภิปราย ด้านจิตใจ คือ ให้ร่วมรับผิดชอบการทำงานกลุ่ม ใช้กรณีศึกษาโดยนำหลักคุณธรรมแก้ไขปัญหา และใช้ตัวแบบบุคคลที่ทำความดีในประวัติศาสตร์ไทย ด้านสังคมและวัฒนธรรม คือ ใช้บทบาทสมมุติแสดงการปฏิบัติตนถูถต้องตามวัฒนธรรมประเพณีไทย นำปัญหาสังคมมาเป็นประเดีนในการสอน และให้นักเรียนยกตัวอย่างการปฏิบัติตนที่ถูกต้องตามหน้าที่พลเมืองดีของสังคมไทย ด้านการเมืองและประชาธิปไตย คือ ใช้กระบวนการกลุ่มอภิปรายแนวทางการปฏิบัติตนตามสิทธิหน้าที่ จัดกิจกรรมสถานการณ์จำลองเกี่ยวกับสิทธิหน้าที่ของตนตามหลักประชาธิปไตย อธิบายถึงสิทธิหน้าที่พลเมืองตาม บทบัญญัติรัฐธรรมนูญ ฝึกกการแก้ปัญหาสถานการณ์การเมืองไทยปัจจุบัน และวิเคราะห์ข้อดีข้อเสียระบบการเมืองไทยในแต่ละยุคสมัย 2. กิจกรรมเสริมหลักสูตร ด้านทักษะพื้นฐาน คือ ทำโครงงานสังคมศึกษาบูรณาการร่วมกับวิชาอื่น ๆ จัดทัศนศึกษา ใช้แหล่งวิทยาการ และเทคโนโลยีต่าง ๆ ค้นคว้าข้อมูล และนำเสนอข่าวสาระต่าง ๆ ผ่านเสียงตามสายของโรงเรียนด้านจิตใจคือ การมีส่วนร่วมในกิจกรรมทางศาสนาที่ตนนับคือ เชิญวิทยากรมาบรรยายเรื่องค่านิยมในการดำรงชีวิต และฝึกปฏิบัติสมาธิเพื่อขัดเกลาจิตใจตามหลักศาสนา ด้านสังคมและวัฒนธรรม คือ กิจกรรมเข้าร่วมพิธีกรรมในวันสำคัญทางศาสนา จัดทัศนศึกษาเชิงอนุรักษ โบราณสถาน จัดนิทรรศการหรือป้ายนิเทศให้เห็นความสำคัญสถาบันหลักของชาติ และจัดประกวดโครงงานเกี่ยวกับการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ด้านการเมืองและประชาธิปไตยคือ จัดนิทรรศการเกี่ยวกับวันสำคัญทางการเมืองการปกครองของไทย จัดทัศนศึกษาสถานที่สำคัญ ๆ ที่เกี่ยวกับการปกครองบ้านเมือง และติดตามข่าวสารเกี่ยวกับการเมืองการปกครองไทยอย่างสมํ่าเสมอ 3. กิจกรรมร่วมกับชุมชน ด้านทักษะพื้นฐาน คือ ใช้แหล่งวิทยาการท้องถิ่นที่เป็นบุคคลและสถานที่และจัดกิจกรรมแข่งขันตอบปัญหาในวิชาสังคมศึกษาระหว่างกลุ่มโรงเรียนในชุมชน ด้านจิตใจคือ จัดกิจกรรมการบำเพ็ญสาธารณะประโยชนร่วมกับประชาชนในชุมชน และเชิญวิทยากรในชุมชนมาบรรยายให้ข้อคิดในการปฏิบัติตนเพื่อประโยชน์แก่ชุมชนด้านสังคมและวัฒนธรรมคือ ให้นักเรียนร่วมพิธีกรรมศาสนาวัฒนธรรมประเพณีท้องถิ่นชุมชน จัดกิจกรรมในชุมชนเกี่ยวกับอนุรักษ์ทรัพยากรทรัพยากรและรักษาสาธารณะสมบัติในชุมชน การรณรงค์ป้องกันต่อด้านยาเสพติดร่วมกับชุมชน สำรวจปัญหาและเสนอแนวทางแก้ปัญหาสังคมและวัฒนธรรมในชุมชน เชิญวิทยากรท้องถิ่นมาแนะนำการนำภูมิปัญญาไทยมาใช้ในการดำเนินชีวิตใช้ท้องถิ่นเป็นแหล่งการเรียนรู้ และให้นักเรียนค้นหาแหล่งวิทยาการเรียนรู้ใหม่ ๆ ทางสังคมและวัฒนธรรม ด้านการเมืองและประชาธิปไตย คือ จัดทำเอกสารและสิ่งพิมพ์ต่าง ๆ เผยแพร่ความรู้ประชาชนเรื่องไปใช้สิทธิเลือกตั้ง ร่วมรณรงค์การมีส่วนร่วมด้านการเมืองการปกครองกับชุมชน และจัดกิจกรรมส่งเสริมความเข้าใจเกี่ยวกับการปกครองระบอบประชาธิปไตยและการมีส่วนร่วมทางการเมืองในท้องถิ่นตน