การสำรวจเชิงวิเคราะห์วิธีวิทยาของงานวิจัยที่ใช้เทคนิค อี ดี เอฟ อาร์

Abstract

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจและวิเคราะห์ความหลากหลายของรูปแบบการใช้เทคนิค EDFR โดยมีประเด็นการวิเคราะห์จำแนกตามจุดมุ่งหมายของการวิจัยกับวิธีวิทยา (methodology) ของเทคนิค EDFR และความซับซ้อนของเรื่องที่ทำวิจัยกับวิธีวิทยาของเทคนิค EDFR และเพื่อศึกษาเหตุผล ปัญหา และข้อเสนอแนะจากการใช้เทคนิค EDFR แหล่งข้อมูลในการวิจัยแบ่งเป็น 2 แหล่ง ได้แก่ แหล่งแรก เป็นงานวิจัยที่ใช้เทคนิค EDFR ที่พบในประเทศไทยตั้งแต่ปี พ.ศ.2529-2543 จำนวน 60 เล่ม แหล่งที่สองคือนักวิจัยที่เคยใช้เทคนิค EDFR มาแล้วจำนวน 10 คน เครื่องมือในการวิจัยประกอบด้วย แบบบันทึกข้อมูล แบบประเมินคุณภาพงานวิจัยที่ใช้เทคนิค EDFR และแบบสัมภาษณ์ การวิเคราะห์ข้อมูลแบ่งเป็นสองตอน คือ ตอนแรกเป็นการวิเคราะห์ข้อมูลจากงานวิจัย ด้วยสถิติภาคบรรยายด้วยคอมพิวเตอร์โปรแกรม SPSS for WINS version 9.0 ตอนที่สองเป็นการวิเคราะห์เนื้อหาเกี่ยวกับเหตุผล ปัญหาและข้อเสนอแนะในการใช้เทคนิค EDFR จากข้อมูลการสัมภาษณ์นักวิจัยที่เคยใช้เทคนิคนี้มาแล้ว ผลการวิจัยพบว่า 1. ความหลากหลายของรูปแบบการใช้เทคนิค EDFR เมื่อจำแนกตามจุดมุ่งหมายของการวิจัยกับวิธีวิทยาของเทคนิค EDFR สรุปได้ 5 ประเด็น คือ การกำหนดห้วงเวลาที่ใช้ศึกษา การกำหนดกลุ่มผู้เชี่ยวชาญ การกำหนดรูปแบบในการสัมภาษณ์ จำนวนรอบที่ใช้ในการเก็บข้อมูล และการกำหนดค่าสถิติที่ใช้เป็นเกณฑ์ในการพิจารณาข้อกระทงแนวโน้มและความสอดคล้องของผู้เชี่ยวชาญ 2. ความหลากหลายของรูปแบบการใช้เทคนิค EDFR เมื่อจำแนกตามความซับซ้อนของเรื่องที่ทำวิจัยกับวิธีวิทยาของเทคนิค EDFR สรุปได้ 5 ประเด็น คือ การกำหนดห้วงเวลาที่ใช้ศึกษา การกำหนดกลุ่มผู้เชี่ยวชาญ การกำหนดรูปแบบในการสัมภาษณ์ การกำหนดค่าสถิติที่ใช้เป็นเกณฑ์ในการพิจารณาข้อกระทงแนวโน้มและความสอดคล้องของผู้เชี่ยวชาญ และการกำหนดรูปแบบในการรายงานผล 3. เหตุผลของการนำเทคนิค EDFR ไปใช้ในงานวิจัย สรุปได้เป็น 4 ประการ คือ 1) นักวิจัยต้องการได้วิธีวิทยาการวิจัยเชิงอนาคตที่ใหม่ในขณะนั้น 2) นักวิจัยศึกษาด้วยตัวเองแล้วพบว่าเทคนิค EDFR มีความเหมาะสม สอดคล้องกับงานวิจัยของตนมากที่สุด 3) นักวิจัยศึกษาด้วยตัวเอง พบจุดอ่อนของเทคนิค Delphi และ เทคนิค EFR และเชื่อว่าเทคนิค EDFR ที่ได้รับการพัฒนาขึ้นมาสามารถแก้ไขจุดอ่อนของเทคนิคทั้งสองได้ 4) นักวิจัยได้เรียนหรือเข้ารับการอบรมสัมมนากับผู้พัฒนาเทคนิค EDFR คือ ดร.จุมพล ทูลภัทรชีวิน 4. ปัญหาที่พบในการใช้เทคนิค EDFR เป็นปัญหาที่มีลักษณะเช่นเดียวกับการวิจัยอนาคตเทคนิค Delphi นั่น คือ การเลือกกลุ่มผู้เชี่ยวชาญที่จะให้ได้ผู้เชี่ยวชาญอย่างแท้จริง และการไม่ค่อยได้รับความร่วมมือจากผู้เชี่ยวชาญเนื่องจากต้องเก็บรวบรวมข้อมูลซํ้าหลายรอบ ส่วนข้อเสนอแนะในการใช้เทคนิค EDFR คือ การวางแผนการดำเนินงานที่ชัดเจนที่สำคัญคือมีการเตรียมตัวผู้วิจัยและผู้เชี่ยวชาญก่อนการเก็บข้อมูล นักวิจัยที่เคยใช้เทคนิคนี้มาแล้วเสนอแนะว่า ควรจัดให้มีเวทีหรือประชุมวิชาการเพื่อเผยแพร่ผลงาน วิจัยเชิงอนาคต เป็นการดึงเอาประโยชน์ที่ได้จากการวิจัยมาใช้ให้มากที่สุด