การพัฒนาระบบคุณภาพการบริหารงานวิชาการบัณฑิตวิทยาลัยในมหาวิทยาลัยของรัฐ

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) พัฒนาระบบคุณภาพการบริหารงานวิชาการของบัณฑิตวิทยาลัยในมหาวิทยาลัยของรัฐ 2) พัฒนาตัวบ่งชี้คุณภาพการบริหารงานวิชาการของบัณทิตวิทยาลัยในมหาวิทยาลัยของรัฐ และ 3) ตรวจสอบระบบคุณภาพการบริหารงานวิชาการของบัณทิตวิทยาลัย การดำเนินงานวิจัย มี 3 ขั้นตอน คือ ขั้นตอนที่ 1 การพัฒนาระบบคุณภาพการบริหารงานวิชาการของบัณทิตวิทยาลัยในมหาวิทยาลัยของรัฐ ทำโดย วิเคราะห์แนวคิดทฤษฎีด้านการบริหารงานวิชาการทั้งในประเทศและต่างประเทศ จาก Internet ตำรา เอกสาร และงานวิจัยที่เกี่ยวข้องต่าง ๆ พร้อมขอบข่ายการบริหารงานวิชาการของบัณฑิตวิทยาลัยในมหาวิทยาลัยของรัฐที่สำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษาแห่งชาติ หรือทบวงมหาวิทยาลัย ได้กำหนดให้ สถาบันอุดมศึกษา ภารกิจของสถาบันอุดมศึกษาไทย พันธกิจ ภารกิจ และหน้าที่ของบัณฑิตวิทยาลัยที่เป็นกลุ่มประชากรทั้ง 15 แห่ง และองค์ประกอบระบบ พัฒนาและประกันคุณภาพหลักสูตรบัณฑิตศึกษา (GSA) ของบัณทิตวิทยาลัย ได้ขอบข่ายการบริหารงานวิชาการ แล้วนำมาวิเคราะห์กับรายการองค์ประกอบ แนวคิดเกี่ยวกับระบบคุณภาพ การปรับปรุงคุณภาพ เกณฑ์บ่งชี้คุณภาพ 9 ด้าน สำหรับสถาบันอุดมศึกษาไทย และแนวทางการเข้าสู่ระบบรางวัลคุณภาพแห่งประเทศสหรัฐอเมริกา (Malcom Baldrige National Quality Award : MBNQA) 7 ด้าน ได้ (ร่าง) รายการระบบคุณภาพการบริหารงานวิชาการบัณฑิตวิทยาลัยในมหาวิทยาลัยของรัฐ ขั้นตอนที่ 2 การพัฒนาตัวบ่งชี้คุณภาพการบริหารงาน'วิชาการบัณฑิตวิทยาลัยในมหาวิทยาลัยของรัฐ ผู้วิจัยได้ทำการวิเคราะห์รายการที่ได้มาจากขั้นตอน 1 กับแนวความคิดเกี่ยวกับตัวบ่งชี้ (Indicators) ตัวบ่งชี้การบริหารงานวิชาการ ดัชนีบ่งชี้คุณภาพการดำเนินงานของสถาบันอุดมศึกษาและวัฏจักรวงจรเดมมิ่ง (Demming Cycle) เพื่อสร้างร่างตัวบ่งชี้คุณภาพการบริหารงานวิชาการ ได้ (ร่าง) ตัว บ่งชี้คุณภาพการบริหารงานวิชาการบัณฑิตวิทยาลัยในมหาวิทยาลัยของรัฐ ขั้นตอนที่ 3 นำข้อมูล ที่ได้ทั้งหมด มาพิจารณาเนื้อหาสาระที่สำคัญต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับตัวบ่งชี้คุณภาพการบริหารงานวิชาการ เพื่อกำหนดข้อคำถามในแบบสัมภาษณ์ และแบบสอบถามตัวบ่งชี้คุณภาพการบริหารงานวิชาการ แล้วทำการสัมภาษณ์ผู้บริหารระดับสูงของบัณฑิตวิทยาลัยในมหาวิทยาลัยของรัฐ ที่เป็นกลุ่มประชากร ทั้ง 15 แห่ง และส่งแบบสอบถามตัวบ่งชี้ที่สร้างขั้นไปยังเจ้าที่บัณฑิตวิทยาลัยทุกคนตอบ แบบสอบถาม นำคำตอบที่กลับมา ตัดเลือกตัวแปรที่เป็นตัวบ่งชี้คุณภาพ โดยการวิเคราะห์องค์ประกอบ (Factor Analysis) ด้วยการใช้โปรแกรมสำเร็จรูป SPSS / W 12.0 for windows ได้ตัวบ่งชี้คุณภาพการบริหาร งานวิชาการบัณฑิตวิทยาลัยในมหาวิทยาลัยของรัฐที่สมบูรณ์ หลังจากขั้น นำระบบคุณภาพการบริหารงานวิชาการที่พัฒนาขั้น ให้อาจารย์ที่ปรึกษาและผู้ทรงคุณวุฒิที่เป็นผู้บริหารระดับสูงของบัณฑิตวิทยาลัย ทั้ง 15 แห่ง และผู้ทรงคุณวุฒิภายนอก ร่วมกันพิจารณาตรวจสอบความเหมาะสมและความเป็นไปได้ของระบบ ก่อนนำไปทดลองใช้ ท้ายที่สุดนำระบบคุณภาพการบริหารงานวิชาการที่เสร็จสมบูรณ์ ทดลองใช้ที่บัณฑิตวิทยาลัยในมหาวิทยาลัยของรัฐ 1 แห่ง โดยใช้แนวทางการปฏิบัติของวัฏจักรวงจรเดมมิ่ง คือ Plan Do Check Action : PDCA ได้ระบบคุณภาพการบริหารงานวิชาการของบัณฑิตวิทยาลัยในมหาวิทยาลัยของรัฐที่สมบูรณ์ ผลการวิจัยพบว่า 1) ขอบข่ายการบริหารงานวิชาการบัณฑิตวิทยาลัยในมหาวิทยาลัยของรัฐ มีจำนวน 11 ด้าน และระบบคุณภาพการบริหารงานวิชาการบัณฑิตวิทยาลัยในมหาวิทยาลัยของรัฐ มีองค์ประกอบ 11 ปัจจัย ได้แก่ปัจจัยนำเข้า 5 ปัจจัย ปัจจัยกระบวนการ 5 ปัจจัย และปัจจัยผลลัพธ์ 1 ปัจจัย 2) ตัวบ่งชี้คุณภาพการบริหารงานวิชาการบัณฑิตวิทยาลัยในมหาวิทยาลัยของรัฐ เพื่อใช้ในการอธิบายขอบข่ายการบริหารงานวิชาการ และเป็นองค์ประกอบภายในระบบคุณภาพการบริหารงานวิชาการบัณฑิตวิทยาลัยในมหาวิทยาลัยของรัฐ มีจำนวน 55 ตัวบ่งชี้ 3) ผลการตรวจสอบระบบคุณภาพการบริหารงาน วิชาการ โดยผู้ทรงคุณวุฒิด้านระบบคุณภาพและผู้บริหารระดับสูงของบัณฑิตวิทยาลัยในมหาวิทยาลัยของรัฐ และการนำระบบไปทดลองใช้ พบว่าระบบคุณภาพการบริหารงานวิชาการบัณฑิตวิทยาลัยในมหาวิทยาลัยของรัฐ ที่ได้ทำการพัฒนาขึ้น มีความเหมาะสม และสามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้ในบัณฑิตวิทยาลัยทั่วไป