Abstract:
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) วิจัยและพัฒนากระบวนการเรียนรู้เพื่อเสริมสร้างการรู้เท่าทันสื่อสำหรับเยาวชนไทยตามแนวจิตตปัญญาศึกษา 2) นำเสนอกระบวนการเรียนรู้เพื่อเสริมสร้างการรู้เท่าทันสื่อสำหรับเยาวชนไทยตามแนวจิตตปัญญาศึกษา กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วยนักเรียนมัธยมศึกษาตอนต้นและตอนปลาย 3 กรณีศึกษา ผลการวิจัย สรุปได้ดังนี้ 1. กิจกรรมการเรียนรู้ที่ผู้วิจัยได้พัฒนา สามารถจำแนกนักเรียนออกเป็นกลุ่มที่มีการเรียนรู้สูงและกลุ่มต่ำ ข้อสังเกตที่พบ คือ 1) วิธีดำเนินกิจกรรมแบบสุนทรียสนทนาเหมาะสมกับนักเรียนที่มีผลการเรียนรู้สูงและกิจกรรมสันทนาการเหมาะสมกับนักเรียนกลุ่มที่มีผลการเรียนรู้ต่ำ 2) จำนวนคนที่เหมาะสมต่อการเรียนรู้แต่ละกลุ่มคือ 5-6 คน 3) นักเรียนที่สามารถเรียนรู้และผ่านเกณฑ์มากกว่าร้อยละ 80 คือนักเรียนที่มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนในระดับดีและดีมาก 4) นักเรียนที่ไม่มีความต้องการและตั้งใจไม่สามารถผ่านเกณฑ์ที่กำหนดของกิจกรรม สำหรับปัจจัยที่ส่งผลต่อการรู้เท่าทันสื่อ คือ 1) บริบทด้านผู้ปกครอง ได้แก่ ระดับการศึกษา อาชีพ การดูแลเอาใจใส่ การมีส่วนร่วมต่อการเปิดรับสื่อ 2) บริบทของนักเรียน ได้แก่ ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน พฤติกรรมการใช้เวลาว่าง ลักษณะการเปิดรับสื่อ และความถี่ในการเปิดรับสื่อ 2. การนำกิจกรรมการเรียนรู้ไปใช้ต้องพิจารณาสองด้าน คือ ในด้านวิธีการจัดกระบวนการและการจัดสภาพแวดล้อม วิเคราะห์สภาพบริบทของผู้เรียน จัดกลุ่มผู้เรียนออกเป็นกลุ่มตามสภาพบริบท ออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้โดยใส่เนื้อหาการรู้เท่าทันสื่อ เลือกสื่อที่นักเรียนให้ความสนใจ มีความแปลกใหม่ ส่วนด้านสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมควรจัดเป็นพื้นที่เปิด การเรียนรู้ที่ไม่มีอคติ มีความร่วมมือจากสถานศึกษาต่อการเรียนรู้ ปัจจัยด้านเพื่อนมีส่วนสำคัญต่อการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ นอกจากนี้กระบวนกรที่ใช้ในการจัดกระบวนการเรียนรู้ควรเป็นผู้ได้รับการฝึกฝนและไม่มีบทบาทหน้าที่ในสถานศึกษา
