การวิเคราะห์ผลการพัฒนากรอบความคิดการวิจัยในวิทยานิพนธ์ทางการศึกษา

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อวิเคราะห์ลักษณะของผลการพัฒนากรอบความคิดการวิจัยในวิทยานิพนธ์ทางการศึกษา 2) เพื่อเปรียบเทียบลักษณะของผลการพัฒนากรอบความคิดการวิจัยในวิทยานิพนธ์ทางการศึกษาแต่ละมหาวิทยาลัย และ 3) เพื่อนำเสนอกรอบการพิจารณาความเหมาะสมของผลการพัฒนากรอบความคิดการวิจัยในวิทยานิพนธ์ทางการศึกษา กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยคือวิทยานิพนธ์ของคณะครุศาสตร์และคณะศึกษาศาสตร์จากมหาวิทยาลัย 4 แห่ง ได้แก่ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ และมหาวิทยาลัยศิลปากรที่ผลิตในปี พ.ศ.2548 ถึง พ.ศ.2552 จำนวนทั้งหมด 400 เล่ม ซึ่งเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยแบบบันทึกการวิเคราะห์ผลการพัฒนากรอบความคิดการวิจัย และเก็บข้อมูลการสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญโดยใช้แนวคำถามที่ใช้ในการสัมภาษณ์และแบบบันทึกการสัมภาษณ์ และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์สถิติบรรยาย การวิเคราะห์แบบตารางไขว้โดยใช้โปรแกรม SPSS และการวิเคราะห์เนื้อหา ลักษณะของกลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยนี้ ส่วนใหญ่เป็นวิทยานิพนธ์ของมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒมากที่สุด และเป็นวิทยานิพนธ์ของมหาวิทยาลัยศิลปากรน้อยที่สุด ส่วนใหญ่เป็นงานวิจัยระดับปริญญาโทในสาขาวิชาการสอน มักเป็นใช้วิธีวิจัยเชิงปริมาณ และเป็นการวิจัยกึ่งทดลอง ผลวิจัยพบว่ามีวิทยานิพนธ์ที่มีการพัฒนากรอบความคิดการวิจัยจำนวน 281 เล่ม และพบว่ามีผลการพัฒนากรอบความคิดการวิจัยเป็นไปตามกรอบความคิดการวิจัยที่ผู้วิจัยกำหนด ซึ่งประกอบด้วย 1) หลักฐานที่มาของกรอบความคิดการวิจัย 2) ลักษณะสาระในกรอบความคิดการวิจัย (การระบุตัวแปร ความสัมพันธ์ และคำอธิบายกรอบความคิดการวิจัย) 3) ประเภทของกรอบความคิดการวิจัย (จำแนกตามวิธีการพัฒนา และจำแนกตามเนื้อหาที่นำเสนอ) 4) รูปแบบการนำเสนอกรอบความคิดการวิจัย (รูปแบบการบรรยาย รูปแบบแผนภาพ รูปแบบตาราง และรูปแบบผสม) ผลการเปรียบทียบลักษณะของผลการพัฒนากรอบความคิดการวิจัยในแต่ละมหาวิทยาลัย พบว่าผลการพัฒนากรอบความคิดการวิจัยทุกเล่มของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยและมหาวิทยาลัยศิลปากรมีการแสดงหลักฐานที่มา ซึ่งส่วนใหญ่มีการระบุตัวแปร ความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปร และคำอธิบายกรอบความคิดการวิจัย โดยส่วนใหญ่พัฒนาจากแนวคิด/ทฤษฎี มักนำเสนอในรูปแบบผสมและเป็นกรอบแสดงความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรและแสดงคำอธิบายที่เกี่ยวกับตัวแปร ซึ่งตรงตามคำนิยามของการพัฒนากรอบความคิดการวิจัย ส่วนกรอบความคิดการวิจัยของมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒและมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์มีลักษณะแตกต่างในส่วนของรูปแบบการนำเสนอกรอบความคิด พบว่า มักจะนำเสนอด้วยรูปแบบตาราง และกรอบความคิดส่วนเป็นกรอบแสดงขั้นตอนการวิจัย ซึ่งแสดงให้เห็นว่าผู้วิจัยส่วนใหญ่ยังมีความเข้าใจที่คลาดเคลื่อนในการพัฒนากรอบความคิดการวิจัย กรอบการพิจารณาความเหมาะสมของผลการพัฒนากรอบความคิดการวิจัยที่ถูกต้องตามหลักการวิจัย ประกอบด้วย 1) ความเหมาะสมของหลักฐานที่มาของกรอบความคิดการวิจัยพิจารณาจากความตรงกับประเด็นวิจัย ความครอบคลุมประเด็นวิจัย ความทันสมัยของหลักฐานที่มา ความน่าเชื่อถือของหลักฐานที่มา และความชัดเจนในการแสดงหลักฐานที่มา 2) ความเหมาะสมของลักษณะสาระในกรอบความคิดการวิจัยพิจารณาจากการระบุตัวแปรหลักในการวิจัยครบถ้วน การระบุความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปร และการระบุคำอธิบายหลักฐานที่มาของกรอบความคิดการวิจัย 3) ความเหมาะสมของประเภทของกรอบความคิดการวิจัยพิจารณาจากการแสดงคำอธิบายถึงสาเหตุการเลือกใช้ประเภทของกรอบความคิดการวิจัยและการนำเสนอเนื้อหาในกรอบความคิดการวิจัยโดยแสดงความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปร และ 4) ความเหมาะสมของรูปแบบการนำเสนอกรอบความคิดการวิจัยพิจารณาจากการนำเสนอกรอบความคิดการวิจัยในรูปแบบผสมระหว่างรูปแบบการบรรยายและรูปแบบแผนภาพ