Abstract:
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาแนวทางการส่งเสริมการเรียนรู้ของครอบครัว 2) เพื่อพัฒนายุทธศาสตร์การส่งเสริมการเรียนรู้ของครอบครัวสำหรับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและ 3) เพื่อประเมินสัมฤทธิ์ผลเบื้องต้นของการพัฒนายุทธศาสตร์ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นตลอดจนปัญหาอุปสรรค ปัจจัยความสำเร็จที่เกี่ยวข้องและให้ข้อเสนอแนะในการนำยุทธศาสตร์การส่งเสริมการเรียนรู้ของครอบครัวไปใช้ในระดับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นต่อไป โดยมีขั้นตอนดังนี้ 1) การศึกษาเอกสารวิชาการและงานวิจัยต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับสภาพปัญหา ความต้องการและแนวทางการส่งเสริมการเรียนรู้สำหรับครอบครัว 2) การศึกษาสภาวการณ์ ปัญหาและความต้องการเกี่ยวกับการเรียนรู้ของครอบครัวในพื้นที่ที่เลือกเป็นกรณีศึกษา 2 พื้นที่ พร้อมทั้งการจัดเวทีระดมความคิดระดับท้องถิ่นเพื่อร่วมกันค้นหาแนวทางการส่งเสริมการเรียนรู้ของครอบครัว และ 3) การจัดประชุมเชิงปฏิบัติการในระดับท้องถิ่น เพื่อพัฒนายุทธศาสตร์การส่งเสริมการเรียนรู้ของครอบครัว รวมทั้งเพื่อประเมินสัมฤทธิ์ผลเบื้องต้นของการพัฒนายุทธศาสตร์ดังกล่าว ตลอดจนร่วมกันวิเคราะห์ปัญหาอุปสรรคและปัจจัยความสำเร็จที่เกี่ยวข้องในการดำเนินงานตามยุทธศาสตร์เพื่อให้ได้ข้อเสนอแนะในการนำยุทธศาสตร์นี้ไปใช้ในระดับท้องถิ่นต่อไป
ผลการวิจัย พบว่า แนวโน้มโลกที่เปลี่ยนแปลงไปมีนัยต่อการเรียนรู้ของครอบครัวยุคใหม่ เนื่องจากพลังของครอบครัวอันเป็นรากฐานความเข้มแข็งให้ชุมชนและสังคมนั้นกำลังอ่อนล้าลงอันเป็นผลจากโครงสร้างครอบครัวที่เปลี่ยนไป ในการนี้ครอบครัวยุคใหม่ต้องการชุดความรู้ที่พอเพียงต่อการเท่าทันกระแสความเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ การวิจัยครั้งนี้พบว่า อปท.สามารถมีบทบาทสำคัญในการพัฒนาแนวทางและดำเนินกิจกรรมการส่งเสริมการเรียนรู้ของครอบครัว และสนับสนุนปัจจัยเงื่อนไขให้เอื้อต่อการเรียนรู้และปรับตัวภายใต้รูปแบบครอบครัวที่หลากหลายในแต่ละท้องถิ่น ทั้งนี้ยุทธศาสตร์ของอปท. เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ของครัวครัวควรครอบคลุมสาระสำคัญ 4 ประการคือ 1) ยุทธศาสตร์เรียนรู้เพื่อเท่าทันความเปลี่ยนแปลง 2) ยุทธศาสตร์พื้นที่สร้างสรรค์สำหรับครอบครัว 3) ยุทธศาสตร์เรียนรู้ทักษะชีวิตเพื่อสร้างภูมิคุ้มกันให้ครอบครัว และ 4) ยุทธศาสตร์การเสริมพลังเครือข่ายคนทำงานด้านครอบครัว ส่วนในมิติการจัดการนั้นอปท. ควรยึดหลักการทำงาน 4 ประการ คือ (1) การจัดการบนฐานข้อมูล รวมถึงการเฝ้าระวังสภาวการณ์ครอบครัวและการพัฒนาตัวชี้วัดครอบครัวระดับท้องถิ่น (2) การจัดการแบบพหุภาคี ร่วมกับหน่วยงานภายนอก (3) การจัดการแบบบูรณาการเพื่อการพัฒนาครอบครัวในพื้นที่อย่างเป็นองค์รวม และ (4) การจัดการเชิงระบบ โดยมีการพัฒนาแผนยุทธศาสตร์ แผนบุคลากร และแผนงบประมาณด้านการส่งเสริมการเรียนรู้ของครอบครัวเข้าสู่ระบบแผนงานประจำปีของอปท.
