กลวิธีการถ่ายทอดทักษะการบรรเลงกลองมลายูสายครูพริ้ง กาญจนะผลิน

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษากลวิธีการบรรเลงกลองมลายูสายครูพริ้ง กาญจนะผลิน 2) ศึกษากลวิธีการถ่ายทอดทักษะการบรรเลงกลองมลายู ของครุศิลปินต้นแบบสายครูพริ้ง กาญจนะผลิน เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บรวบรวมข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่าง ด้านเอกสารและด้านบุคคล ทำการสัมภาษณ์ผู้ให้ข้อมูล 3 กลุ่ม ด้วยวิธีการเลือกแบบเจาะจง (Purposive sampling) ได้แก่ 1) ผู้ให้ข้อมูลหลัก คือ ครูนิเวศน์ ฤาวิชา (ครุศิลปินต้นแบบ) 2) กลุ่มผู้เชี่ยวชาญด้านเครื่องตีและเครื่องหนังไทยของกรมศิลปากรที่สืบสายครูพริ้ง กาญจนะผลิน และ3) กลุ่มผู้เรียนที่เรียนกับครุศิลปินต้นแบบ ทำการสังเกตแบบมีส่วนร่วม (Participant Observation) วิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis) ร่วมกับการตีความ (Interpretive Approch) และตรวจสอบข้อมูลด้วยวิธีการแบบสามเส้า (Triangulation Approach) ผลการวิจัย พบว่า 1. กลวิธีการบรรเลงกลองมลายูสายครูพริ้ง กาญจนะผลิน มีรายละเอียดดังนี้ 1.1 ความเป็นมาของกลวิธีการบรรเลงกลองมลายูสายครูพริ้ง กาญจนะผลิน พบว่ามีต้นทางขององค์ความรู้จากครูช้อย สุนทรวาทิน ที่ได้ทำการส่งต่อองค์ความรู้ไปยังพระยาประสานดุริยศัพท์ (แปลก ประสานศัพท์) พระยาเสนาะดุริยางค์ (แช่ม สุนทรวาทิน) พระประดับดุริยกิจ (แหยม วีณิน) และพระพาทย์บรรเลงรมย์ (พิมพ์ วาทิน) จวบจนกระทั่งครูพริ้ง กาญจนะผลิน ทำการส่งต่อองค์ความรู้ด้านพื้นฐานการบรรเลงกลองมลายูไปยังครูนิเวศน์ ฤาวิชา 1.2 กลวิธีการบรรเลงกลองมลายูสายครูพริ้ง กาญจนะผลิน ได้แก่ 1) พื้นฐานการบรรเลง ประกอบไปด้วย ท่านั่ง 2 แบบ ได้แก่ ท่านั่งบรรเลงกลองมลายูตัวผู้และท่านั่งบรรเลงกลองมลายูตัวเมีย การจับไม้ 2 แบบ ได้แก่ การจับไม้กลองมลายูตัวผู้ และการจับไม้กลองมลายูตัวเมีย การดีดไม้ 2 แบบ ได้แก่ การดีดไม้กลองมลายูตัวผู้ มีขั้นตอนในการดีดไม้ 5 ขั้นตอน และการดีดไม้กลองมลายูตัวเมีย มีขั้นตอนในการดีดไม้ 4 ขั้นตอน และเทคนิคการทำเสียงกลองมลายูแบบต่าง ๆ 11 เทคนิค ได้แก่ เทคนิคของกลองมลายูตัวผู้ 7 เทคนิค และตัวเมีย 4 เทคนิค และ2) กระบวนหน้าทับ ได้แก่ หน้าทับนางหงส์ สองชั้น, หน้าทับนางหน่าย (หนังหน่าย) 4 รูปแบบกระบวนหน้าทับ ประกอบไปด้วย 21 มือเล่น และหน้าทับสองไม้ (สองไม้ส่าย) 2 รูปแบบ ได้แก่ กระบวนหน้าทับหลัก และกระบวนหน้าทับสองไม้ส่าย 13 มือผลการวิจัยข้อที่ 2. กลวิธีการถ่ายทอดทักษะการบรรเลงกลองมลายู ของครุศิลปินต้นแบบสายครูพริ้ง กาญจนะผลิน พบว่ามีรูปแบบกลวิธีในการถ่ายทอด 5 แบบ ดังนี้ 2.1 แบบวิธีวิทยาเฉพาะตัว 8 ลักษณะ ได้แก่ มีความเข้าใจความสามารถในกาเรียนรู้ของผู้เรียน มีการสอนรายบุคคล มีการกำหนดเนื้อหาการสอนแต่ละครั้งอย่างชัดเจน มีการจัดเนื้อหาจากง่ายไปยาก มีการใช้วิธีการสาธิต มีการให้ผู้เรียนเรียนรู้จากการลงมือปฏิบัติด้วยตนเอง มีการตอบคำถามด้วยการปฏิบัติให้ดูทันที มีการให้ข้อมูลย้อนกลับที่ถูกต้องในทันที 2.2 แบบบรรยาย 2 รูปแบบ ได้แก่ การบรรยายเรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับบทเรียน และการบรรยายเพื่อสร้างแรงจูงใจให้กับผู้เรียน 2.3 แบบใช้สื่อ 3 รูปแบบ ได้แก่ การใช้สื่อออนไลน์ การใช้ไฟล์เสียง และการใช้ผู้บรรเลงจริง และพบรูปแบบเพิ่มเติมที่เป็นอัตลักษณ์เฉพาะตัวของครูนิเวศน์ ฤาวิชา 2 แบบ ได้แก่ 2.4) แบบเน้นการประเมินผลการปฏิบัติทักษะของผู้เรียน 2 มิติ คือ การประเมินผลการปฏิบัติทักษะในระหว่างการเรียนการสอน และการประเมินผลการปฏิบัติทักษะในการแสดงจริงของผู้เรียน และ 2.5) แบบมีการคัดเลือกผู้เรียน มีเกณฑ์การคัดเลือก 5 ประการได้แก่ ผู้เรียนที่มีความอดทนสูง ผู้เรียนที่มีบุคลิกภาพดี เรียนที่สามารถเรียนรู้ได้รวดเร็ว ผู้เรียนที่มีความใส่ใจ และผู้เรียนที่แสดงออกถึงความสนใจในเนื้อหา