การพัฒนารูปแบบการเรียนรู้บนเครือข่ายด้วยการรวมพลังและเสริมสร้างอำนาจเพื่อส่งเสริมพลวัตการเรียนรู้ สำหรับครูในสังกัดคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงต์เพื่อ 1) ศึกษาปัจจัยด้านพฤติกรรมการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ ระดับการรวมพลัง และระดับการเสริมสร้างอำนาจของครู 2) พัฒนารูปแบบการเรียนรู้บนเครือข่ายด้วยการรวมพลังและเสริมสร้างอำนาจ 3) ศึกษาผลการใช้รูปแบบการเรียนรู้บนเครือข่ายด้วยการรวมพลังและเสริมสร้างอำนาจ และ4) นำเสนอรูปแบบการเรียนรู้บนเครือข่ายด้วยการรวมพลังและเสริมสร้างอำนาจ กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษาปัจจัยที่ส่งผลต่อพฤติกรรมการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ ระดับการรวมพลัง และระดับการเสริมสร้างอำนาจเป็นครูในสังกัด จำนวน 298 คน กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการสร้างรูปแบบเป็นผู้เชี่ยวชาญจำนวน 14 คน กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการทดลองรูปแบบเป็นครูจำนวน 106 คน จากโรงเรียนขนาดใหญ่พิเศษ 1 โรงเรียนและ โรงเรียนขนาดกลาง 1 โรงเรียน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลประกอบด้วย 1) แบบสอบถามเกี่ยวกับพฤติกรรมการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ การรวมพลัง และการเสริมสร้างอำนาจ 2) แบบวัดคุณลักษณะพลวัตการเรียนรู้ 3) แบบประเมินตนเองเกี่ยวกับพฤติกรรมพลวัตการเรียนรู้ และ 4) แบบประเมินโครงการพัฒนานักเรียน วิเคราะห์ข้อมูลด้วย ค่าเฉลี่ย ร้อยละ ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์ถดถอยพหุคูณแบบขั้นตอน ผลการวิจัยพบว่า 1. ปัจจัยด้านพฤติกรรมการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศของครูที่ส่งผลต่อพลวัตการเรียนรู้ ได้แก่ 1) เวลาการเข้าใช้เครือข่ายสังคมออนไลน์ สามารถทำนายได้ร้อยละ 22 (R² = .022) 2) ระยะเวลาการใช้เครือข่ายสังคมออนไลน์ สามารถทำนายได้ร้อยละ 9 (R² = .009) 3) วัตถุประสงค์การใช้เครือข่ายสังคมออนไลน์ สามารถทำนายได้ร้อยละ 28 (R² =.028) 4) ใช้เครือข่ายสังคมออนไลน์เป็นแหล่งค้นคว้าข้อมูล สามารถทำนายได้ร้อยละ 36 (R² = .036) 5) ประสบการณ์การใช้เครือข่ายสังคนออนไลน์ สามารถทำนายได้ร้อยละ 31 (R² =.031) 6) จำนวนเพื่อนในเครือข่ายสังคมออนไลน์ สามารถทำนายได้ร้อยละ 53 (R² =.053) และ 7) เครื่องมือที่ควรมีในเครือข่ายสังคมออนไลน์ สามารถทำนายได้ร้อยละ 25 (R² =.025) 2. องค์ประกอบของรูปแบบการเรียนรู้บนเครือข่ายด้วยการรวมพลังและเสริมสร้างอำนาจ ประกอบด้วย 5 องค์ประกอบ คือ 1) ผู้ก่อตั้งโครงการ 2) สมาชิกกลุ่ม มี 4 บทบาท ได้แก่ 2.1 Project Facilitator 2.2 Project Capture 2.3 Project Buddy และ 2.4 Project Expert 3) เป้าหมายการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ 4) กิจกรรมการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ที่หลากหลาย และ 5) สื่อสังคมออนไลน์และเทคโนโลยีสารสนเทศ 3. ขั้นตอนของรูปแบบการเรียนรู้บนเครือข่ายด้วยการรวมพลังและเสริมสร้างอำนาจ มี 3 ขั้นตอนหลัก คือ ขั้นตอนที่ 1 ขั้นเตรียมการมี 6 ขั้นตอนย่อย ได้แก่ 1.1 จัดตั้งโครงการแลกเปลี่ยนเรียนรู้แบบรวมพลัง 1.2 จัดหาสมาชิกกลุ่มตามคุณสมบัติและเป้าหมายหลัก 1.3 ระบุบทบาทสมาชิกกลุ่ม 1.4 ตั้งชื่อกลุ่มที่แสดงเป้าหมายการรวมพลัง 1.5 จัดตั้งกลุ่มบนสื่อสังคมออนไลน์ และ 1.6 ร่วมกันกำหนดวิสัยทัศน์ เป้าหมาย วัฒนธรรม ค่านิยม และกติกาของกลุ่ม ขั้นตอนที่ 2 ขั้นดำเนินการมี 9 ขั้นตอนย่อย ได้แก่ 2.1 วางแผนการจัดกิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้แบบรวมพลัง 2.2 วิเคราะห์ศักยภาพและสร้างความเชื่อมั่นต่อศักยภาพของกลุ่ม 2.3 มอบหมายงานการแสวงหาความรู้ที่จำเป็นอย่างเท่าเทียม 2.4 แลกเปลี่ยนเรียนรู้แบบรวมพลังด้วยกิจกรรมที่หลากหลาย 2.5 ร่วมกันคิดและตัดสินใจเลือกความรู้ที่ส่งเสริมเป้าหมาย 2.6 สรุปองค์ความรู้ที่ใช้ในการดำเนินงานตามเป้าหมาย 2.7 จัดเก็บขุมความรู้ 2.8 ร่วมกันพัฒนาผลงานของกลุ่ม และ 2.9 จัดทำโครงการพัฒนาผู้เรียน ขั้นตอนที่ 3 ขั้นสรุป มี 6 ขั้นตอนย่อย ได้แก่ 3.1 ประเมินความเป็นไปได้ของผลงาน 3.2 ร่วมกันวิเคราะห์ปัญหาและแก้ไขผลงาน 3.3 จัดทำโครงการฉบับสมบูรณ์ 3.4 ร่วมกันสะท้อนปัญหาในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้แบบรวมพลังอย่างจริงใจ 3.5 วัดความเป็นพลวัตการเรียนรู้ของสมาชิกกลุ่ม และ 3.6 ร่วมกันสะท้อนคิดและเรียนรู้ร่วมกันเกี่ยวกับการแลกเปลี่ยนเรียนรู้แบบรวมพลัง และ 4. กลุ่มตัวอย่างมีคะแนนประเมินคุณลักษณะพลวัตการเรียนรู้ภาพรวมและด้านย่อยอยู่ในระดับมาก ( Mean = 4.28) เมื่อพิจารณารายด้านพบว่า กลุ่มตัวอย่างมีคะแนนด้านการแลกเปลี่ยนเรียนรู้สูงสุด ( Mean = 4.33, S.D. =.419) รองลงมาด้านการเรียนรู้ร่วมกัน ( Mean = 4.26, S.D. =.378) และด้านการนำความรู้ไปใช้ ( Mean = 4.26, S.D. =.421)