แนวทางการเสริมสร้างสมรรถนะของคนในชุมชนเพื่อการพัฒนาการท่องเที่ยวคาร์บอนต่ำ

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) วิเคราะห์บริบทและสมรรถนะของคนในชุมชนเกาะหมากที่นำมาใช้ในการพัฒนาการท่องเที่ยวคาร์บอนต่ำ 2) วิเคราะห์ความต้องการจำเป็นของคนในชุมชนเกาะหมากที่นำมาใช้ในการพัฒนาการท่องเที่ยวคาร์บอนต่ำ และ 3) นำเสนอแนวทางการเสริมสร้างสมรรถนะของคนในชุมชนเกาะหมากที่นำมาใช้ในการพัฒนาการท่องเที่ยวคาร์บอนต่ำ การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบผสมวิธี กล่าวคือ ใช้การวิจัยเชิงคุณภาพและการวิจัยเชิงปริมาณ พื้นที่ที่ศึกษา คือ พื้นที่เกาะหมาก ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของพื้นที่หมู่เกาะช้างและพื้นที่เชื่อมโยง จังหวัดตราด ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ประกอบด้วย กลุ่มผู้นำ ชุมชนเกาะหมาก เจ้าหน้าที่ภาครัฐ และผู้ประกอบการ จำนวน 15 ราย และผู้ตอบแบบสอบถามจำนวน 384 ราย การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ ใช้วิธีจำแนกชนิดข้อมูล การวิเคราะห์เนื้อหา และการสร้างข้อสรุปแบบอุปนัย ส่วนข้อมูลเชิงปริมาณ วิเคราะห์ผลด้วยสถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลการวิจัยพบว่า บริบทและสมรรถนะของคนในชุมชนที่นำมาใช้ในการพัฒนาการท่องเที่ยวคาร์บอนต่ำของชุมชนเกาะหมาก ประกอบด้วย 5 สมรรถนะหลัก ดังนี้ 1) ทักษะของคนในชุมชน 2) ความรู้ของคนในชุมชน 3) การมีส่วนร่วมของคนในชุมชน 4) การวางแผนของคนในชุมชน และ5) การควบคุมของคนในชุมชน โดยมีสมรรถนะย่อยของคนในชุมชนที่อยู่ภายใต้บริบท ที่นำไปใช้ในการพัฒนาการท่องเที่ยวคาร์บอนต่ำ ทั้งสิ้น 24 สมรรถนะย่อย ความต้องการจำเป็นที่มีอยู่ในปัจจุบันที่นำมาใช้ในการพัฒนาการท่องเที่ยวคาร์บอนต่ำของชุมชนเกาะหมาก เรียงลำดับรายด้าน ดังนี้ ด้านการควบคุมของคนในชุมชน (x = 2.84) ด้านความรู้ของคนในชุมชน ( x= 2.76) ด้านการวางแผนของคนในชุมชน (x = 2.66) ด้านการมีส่วนร่วมของคนในชุมชน (x = 2.66) และด้านทักษะของคนในชุมชน (x = 2.55) และความต้องการจำเป็นที่คาดหวังในการพัฒนาการท่องเที่ยวคาร์บอนต่ำของชุมชนเกาะหมาก เรียงลำดับรายด้าน ดังนี้ ด้านความรู้ของคนในชุมชน (x = 4.91) ด้านทักษะของคนในชุมชน (x = 4.74) ด้านการวางแผนของคนในชุมชน (x = 4.62) ด้านการควบคุมของคนในชุมชน (x = 4.55) และด้านการมีส่วนร่วมของคนในชุมชน (x = 4.47) แนวทางการเสริมสร้างสมรรถนะของคนในชุมชนเพื่อการพัฒนาการท่องเที่ยวคาร์บอนต่ำของชุมชนเกาะหมาก ประกอบด้วย 5 แนวทาง ดังนี้ แนวทางที่ 1 การพัฒนาความรู้ที่เกี่ยวกับการจัดการการท่องเที่ยวคาร์บอนต่ำ แนวทางที่ 2 การพัฒนาทักษะและทัศนคติของคนในชุมชนในการปฏิบัติงานเพื่อการพัฒนาการท่องเที่ยวคาร์บอนต่ำ แนวทางที่ 3 การพัฒนาการวางแผนและปฏิบัติตามแนวทางการท่องเที่ยวคาร์บอนต่ำเพื่อการรักษาสิ่งแวดล้อม แนวทางที่ 4 การพัฒนาการควบคุมการปฏิบัติตามขั้นตอนมาตรฐานการจัดการการท่องเที่ยวคาร์บอนต่ำ และแนวทางที่ 5 การพัฒนาการมีส่วนร่วมในการปฏิบัติงานและการพัฒนาร่วมกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ แนวทางข้างต้นเป็นกลไกสำคัญในการพัฒนาการท่องเที่ยวคาร์บอนต่ำของชุมชนเกาะหมากด้วยการพัฒนาสมรรถนะหลัก และสมรรถนะย่อยของคนในชุมชน เข้าใจบทบาทและหน้าที่ของตน ทั้งยังสามารถ สื่อสาร ถ่ายทอด ฝึกฝน และปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง นำไปเป็นต้นแบบแนวทางให้กับเขตพื้นที่อื่นได้อย่างมีประสิทธิภาพ เนื่องจากทุกพื้นที่ประกอบด้วยคน และสมรรถนะของคนสามารถเสริมสร้างได้จากบริบทและความร่วมมือของชุมชนเอง ก่อให้เกิดเป็น “สมรรถนะของคนในชุมชน” เพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืนต่อไป