การพัฒนากระบวนการเรียนรู้ที่จำเป็นสำหรับนิสิต นักศึกษาครู ในสังคมเทคโนโลยีสารสนเทศ : รายงานการวิจัย

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) สำรวจและจัดลำดับความสำคัญของสาระที่จำเป็นสำหรับนิสิตนักศึกษาครูในสังคมเทคโนดลยีสารสนเทศ (2) เพื่อพัฒนาสาระดังกล่าวให้กับนิสิตนักศึกษาครูระดับปริญญาตรี ทั้งในกรุงเทพฯ และต่างจังหวัด (3) เพื่อสร้างแบบจำลองการพัฒนากระบวนการเรียนรู้สาระที่จำเป็นดังกล่าว และ (4) เพื่อตรวจสอบความเหมาะสมและความเป็นไปได้ของแบบจำลองดังกล่าว การวิจัยนี้ได้สำรวจสาระที่จำเป็นที่เกี่ยวข้องกับการสื่อสารรู้เรื่อง การคิด การกล้าแสดงออก การค้นหาข่าวสาร การจดบันทึก การจำ สมาธิ การดูแลสุขภาพของตน ภาษาอังกฤษและการใช้คอมพิวเตอร์ จากนิสิตนักศึกษาครูในสถาบันการศึกษาที่สังกัดทบวงมหาวิทยาลัยและกระทรวงศึกษาธิการ ร้อยละ 3 (1, 200 คน จากประชากร 72,274 คน) ในปีการศึกษา 2539 และได้ส่งแบบสอบถามความคิดเห็นที่เกี่ยวข้องกับความสำคัญของสาระดังกล่าวให้กลุ่มตัวอย่างดังกล่าว ได้รับแบบสอบถามคืนมา ร้อยละ 98.33 ได้วิเคราะห์เฉพาะที่สมบูรณ์ จำนวน 1.103 ฉบับ (ร้อยละ 91.91) ผลการสำรวจเรียงลำดับจากความถี่สูงสุดถึงน้อยสุดคือ (1) การสื่อสารรู้เรื่อง (2) การคิดเป็นระบบ (3) การจำ (4) การจดบันทึก (5) คอมพิวเตอร์ (6) ภาษาอังกฤษ (7) การดูแลสุขภาพของตนเอง (8) สมาธิ (9) การกล้าแสดงออก (10) การค้นหาข่าวสาร ได้นำสาระดังกล่าวมาประมวลเป็นแบบฝึกได้ 7 รายการ คือ (1) การฟัง พูด อ่าน เขียน คิด จำ จด (2) การคิดเป็นระบบ (3) การค้นหาข่าวสารจากหนังสือพิมพ์ภาษาไทยและอังกฤษ (4) การกล้าแสดงออก (5) สมาธิ (6) การดูแลสุขภาพอนามัยตนเอง และ (7) การใช้เทคโนโลยีและคอมพิวเตอร์เบื้องต้น ได้ออกแบบฝึกและทำการฝึกกับนิสิตปีที่ 3 ของสถาบันราชภัฏหมู่บ้านจอมบึง จังหวัดราชบุรี จำนวน 21 คน และนิสิตคณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จำนวน 16 คน ในช่วงเดือนมกราคม-กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2540 รวม 8 ครั้งๆ ละ 6 ชั่วโมง รวม 48 ชั่วโมง ผลการฝึกซึ่งได้จากการสังเกต การทดลอง การวิเคราะห์ผลงานที่นิสิตนักศึกษาทำ สรุปได้ว่า นิสิตนักศึกษาทั้งสองแห่งมีพัฒนาการที่ดีขึ้นเมื่อเทียบกับข้อมูลที่ได้ก่อนการฝึก หลังจากการทดลองฝึกตามแบบที่กำหนดแล้ว ได้รวบรวมข้อมูลมาจัดทำต้นแบบการฝึกทักษะแต่ละอย่าง และให้คณะอาจารย์ของคณะครุศาสตร์ และสถาบันราชภัฏหมู่บ้านจอมบึง ให้ข้อมูลเกี่ยวกับต้นแบบการฝึกที่เป็นไปได้ สรุปได้คือ (1) ต้นแบบการฝึกทักษะ ฟัง พูด อ่าน เขียน คิด จำ จด ใช้ฝึกจากการให้จับใจความจากการฟัง การพูดสรุป การอ่าน การเขียนสรุปประเด็น พูดหน้าห้อง ฝึกสมาธิ และฝึกจำ (2) ต้นแบบการฝึกคิดเป็นระบบ ใช้การระบุขั้นตอนการคิก การเขียนสรุปประเด็น การพูดสรุป การฟังจับใจความ และการฝึกจำแบบต่างๆ (3) ต้นแบบการฝึกค้นหาข่าวสารจากหนังสือพิมพ์ภาษาไทยและอังกฤษ ใช้การอ่านเร็วๆ และอ่านเพื่อความเข้าใจ เขียนสรุปประเด็น และการดูภาพต่างๆ ในหนังสือพิมพ์ (4) ต้นแบบการฝึกความกล้าแสดงออก ใช้การโต้วาที การพูดหน้าห้อง และการแสดงบทบาทสมมุติ (5) ต้นแบบการฝึกสมาธิ ใช้การฝึกสมาธิโดยมีผู้เชี่ยวชาญแนะนำ (6) ต้นแบบการดูแลสุขภาพอนามัยตนเอง ใช้การตรวจสุขภาพและการใช้ข้อมูลผลการตรวจสุขภาพรายบุคคล