การสืบทอดคุณค่างานช่างดอกไม้สดแบบราชสำนัก

Abstract

งานวิจัยเชิงคุณภาพชิ้นนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อวิเคราะห์คุณค่างานช่างดอกไม้สดแบบราชสำนัก 2) เพื่อวิเคราะห์การสืบทอดคุณค่างานช่างดอกไม้สดแบบราชสำนัก 3) เพื่อนำเสนอแนวทางการสืบทอดคุณค่างานช่างดอกไม้สดแบบราชสำนัก เก็บรวบรวมข้อมูลจากเอกสารและสารสนเทศ การสังเกต การสัมภาษณ์เชิงลึก และสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญ ผลการวิจัย พบว่า

1. วิเคราะห์คุณค่าของงานช่างดอกไม้สดแบบราชสำนัก พบว่ามี 5 ด้าน คือ 1) คุณค่าด้านจริยศาสตร์ เกิดจากความประพฤติและปฏิบัติ แสดงให้เห็นถึงความดีงาม ความสูงส่งในจิตใจผ่านงานช่างดอกไม้สดแบบราชสำนัก ก่อให้เกิดเป็นความประพฤติ ความคิด ทัศนคติ การใช้ชีวิต และกรอบจารีตประเพณี ที่ต้องปฏิบัติตาม 2) คุณค่าด้านสุนทรียศาสตร์ นำเอาองค์ประกอบศิลป์ทั้ง 10 ด้าน มาหลอมรวมกัน เพื่อสร้างสรรค์ชิ้นงาน ให้เกิดความสวยสดงดงาม วิจิตรตระการตา ยังคุณค่ามาแก่ผู้เสพงานช่างฯ 3) คุณค่าด้านเชิงช่างประณีตศิลป์ แสดงลักษณะเด่นทางด้านศิลปวัฒนธรรมไทยอย่างเด่นชัด ถือเป็นงานช่างฝีมือชั้นสูงที่ต้องใช้ทักษะฝีมือและระยะเวลาในการฝึกฝน แสดงศักยภาพให้เป็นที่ประจักษ์แก่สายตาประชาคม 4) คุณค่าด้านการบริหารจัดการทรัพยากร ช่วยยกระดับกระบวนการผลิต การกระจายสินค้าและบริการ ให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด ทั้งด้านเวลา ต้นทุนและคุณภาพอันนำไปสู่การพัฒนาอย่างยืน และ 5) คุณค่าด้านนวัตกรรม มุ่งพัฒนารูปแบบ ลวดลายชิ้นงานให้หลากหลาย สวยงามและทันกับยุคสมัย

2. การสืบทอดคุณค่างานช่างดอกไม้สดแบบราชสำนัก พบว่าครอบคลุมทั้งการศึกษาในระบบ นอกระบบและตามอัธยาศัย โดยมีวิธีการสอนที่เน้นการปฏิบัติจริง การปฏิบัติให้ดูเป็นตัวอย่าง และให้ลงมือทำตามเพื่อฝึกทักษะ ประสบการณ์ ก่อให้เกิดความชำนาญและเกิดความคิดสร้างสรรค์ในผลงาน

3. แนวทางการสืบทอดคุณค่างานช่างดอกไม้สดแบบราชสำนักผ่านการศึกษาในระบบ ทำได้โดยผลิตครูช่างดอกไม้สดโดยตรงเพื่อให้เพียงพอกับผู้เรียน ส่งเสริมการเพิ่มชั่วโมงเรียนโดยเฉพาะระดับชั้นประถมศึกษา ส่งเสริมการจัดกิจกรรมการแสดงผลงาน การประดิษฐ์ หรือการประกวดงานช่างดอกไม้สดแบบราชสำนักนอกห้องเรียน ทั้งในและนอกสถานศึกษา สอดแทรกความรู้เบื้องต้นและจัดกิจกรรมที่หลากหลาย จัดสรรงบประมาณและจัดตั้งกองทุนศิลปะและวัฒนธรรม และส่งเสริมสนับสนุนงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง การศึกษานอกระบบ ทำได้โดยส่งเสริมการเปิดอบรมหลักสูตรระยะสั้นสำหรับครูช่างดอกไม้สดและเปิดโปรแกรมการเรียนการสอนอาชีพ และการศึกษาตามอัธยาศัย ทำได้โดยรวมพลังในรูปแบบเครือข่ายออนไลน์ ผลิตสื่อการเรียนสอนในรูปแบบเทคโนโลยีต่าง ๆ รวมทั้งระดมสรรพกำลังจากหน่วยงานต่าง ๆ ซึ่งการสืบทอดคุณค่างานช่างดอกไม้สดแบบราชสำนักถือเป็นมรดกทางวัฒนธรรมหนึ่งที่สำคัญที่ควรได้รับการเหลียวแลจากหน่วยงานของรัฐบาล ใช้กลไกประชารัฐในการร่วมสืบทอดคุณค่างานช่าง กระจายองค์ความรู้ให้ทั่วถึงในทุกระบบ เพื่อสร้างความรู้เสริมความเข้าใจให้กับคนรุ่นใหม่ ในการร่วมสืบทอดงานช่างที่มีคุณค่านี้ให้คงอยู่ในสังคมไทยอย่างยั่งยืนสืบไป