การวางแผนการใช้ที่ดินและจัดการทรัพยากรธรรมชาติ ในพื้นที่ลุ่มน้ำคลองท่าตะเภา จังหวัดชุมพร

Abstract

ศึกษาและวิเคราะห์สภาพทางกายภาพ เศรษฐกิจ ประชากร การตั้งถิ่นฐานและระบบชุมชน สภาพปัญหาและผลกระทบทางด้านการใช้ที่ดินและทรัพยากรธรรมชาติ ข้อจำกัดและศักยภาพการพัฒนาของพื้นที่ แนวโน้มการพัฒนาพื้นที่ และเสนอแนะแผนการใช้ที่ดินและแผนจัดการทรัพยากรธรรมชาติที่สำคัญ ของพื้นที่ลุ่มน้ำคลองท่าตะเภา จากการศึกษา พบว่า สภาพภูมิประเทศของพื้นที่ลุ่มน้ำคลองท่าตะเภาเป็นทั้งภูเขาสูง ที่ดอนลูกคลื่นลอนชัน ที่ราบ ที่ราบลุ่มน้ำท่วมถึงและที่ราบชายฝั่งทะเล จึงมีความหลายหลายและความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรธรรมชาติ ในระบบนิเวศลุ่มน้ำ ซึ่งเป็นปัจจัยพื้นฐานที่สำคัญต่อการรักษาความสมดุล ของระบบนิเวศทางธรรมชาติและการพัฒนาทางเศรษฐกิจ ในช่วงที่ผ่านมาพื้นที่ดังกล่าว มีการใช้ประโยชน์ในกิจกรรมการพัฒนาต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเกษตรกรรม ซึ่งส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินและการบุกรุกทำลายป่าไม้ ก่อให้เกิดปัญหาอื่นๆ ตามมา เช่น แหล่งต้นน้ำลำธารถูกทำลายในบริเวณด้านตะวันตกของพื้นที่ศึกษา น้ำท่วม ขาดแคลนน้ำ และคุณภาพน้ำเสื่อมโทรมในบริเวณตอนกลางและตอนล่างของพื้นที่ศึกษา ส่วนการเพาะเลี้ยงชายฝั่งเป็นสาเหตุสำคัญ ที่ทำให้ทรัพยากรชายฝั่งทะเลเสื่อมโทรม ปัญหาต่างๆ เหล่านี้ส่งผลกระทบเชื่อมโยงถึงการใช้ประโยชน์ทรัพยากร และความสมดุลของระบบนิเวศ จากผลการวิเคราะห์ปัญหาที่เกิดขึ้นในพื้นที่ พบว่า ส่วนใหญ่เป็นปัญหาเกี่ยวกับการสูญเสียความอุดมสมบูรณ์ ของทรัพยากรธรรมชาติ และสภาพแวดล้อมที่เสื่อมโทรม ปัญหาที่สำคัญที่สุดในพื้นที่ คือ ปัญหาทรัพยากรป่าไม้ถูกทำลาย ซึ่งเป็นสาเหตุให้เกิดปัญหาต่อทรัพยากรน้ำและทรัพยากรดิน ดังนั้นการวางแผนการใช้ที่ดินและการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ ในพื้นที่ศึกษา จึงมุ่งเน้นการแก้ไขปัญหาการใช้ที่ดินที่ไม่มีประสิทธิภาพ ไม่เหมาะกับศักยภาพของพื้นที่ เพื่อฟื้นฟูทรัพยากรป่าไม้และทรัพยากรน้ำเป็นหลัก โดยคำนึงถึงศักยภาพและข้อจำกัดของพื้นที่ แนวโน้มและบทบาทการพัฒนาของพื้นที่ แผนพัฒนาที่เสนอแนะ ได้แก่ แผนการใช้ที่ดินในอนาคต แผนพัฒนาการเกษตรกรรม แผนพัฒนาศูนย์กลางเศรษฐกิจและอุตสาหกรรม แผนพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ แผนพัฒนาโครงข่ายคมนาคม รวมทั้งแผนจัดการทรัพยากรธรรมาติที่สำคัญคือ ทรัพยากรป่าไม้ ทรัพยากรน้ำ ทรัพยากรดิน และทรัพยากรชายฝั่งทะเล ทั้งนี้โดยมุ่งเน้นการจัดการอนุรักษ์ การฟื้นฟู การควบคุม และการส่งเสริมมาตรการต่างๆ เพื่อรักษาความสมดุลของระบบนิเวศตามะรรมชาติและเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน