การพัฒนากฎหมายในส่วนของการมีส่วนร่วมขององค์การพัฒนาเอกชนในการพิทักษ์สิ่งแวดล้อม

Abstract

การวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์ที่จะศึกษาเพื่อค้นหาข้อขัดข้องเกี่ยวกับปัญหาและอุปสรรคในการใช้สิทธิและหน้าที่ขององค์การพัฒนาเอกชนในการมีส่วนร่วมพิทักษ์สิ่งแวดล้อม เพื่อหาแนวทางของกฎหมายในการรองรับใช้สิทธิและหน้าที่ดังกล่าว จากการวิจัยพบว่า บทบาทขององค์การพัฒนาเอกชนนั้นประกอบด้วย บทบาทในการใช้สิทธิขององค์การพัฒนาเอกชนซึ่งพบว่ามีข้อขัดข้องในด้านต่างๆ คือ ข้อขัดข้องด้านการใช้สิทธิรับทราบข้อมูลข่าวสารจากทางราชการ ข้อขัดข้องด้านการใช้สิทธิเรียกร้องค่าสินไหมทดแทน และข้อขัดข้องด้านการใช้สิทธิในการร้องเรียนกล่าวโทษ บทบาทอีกบทบาทหนึ่ง คือ การปฏิบัติหน้าที่ขององค์การพัฒนาเอกชนนั้น มีข้อขัดข้องในด้านต่างๆ คือ ข้อขัดข้องด้านการปฏิบัติหน้าที่ให้ความร่วมมือช่วยเหลือเจ้าพนักงานในการปฏิบัติหน้าที่เพื่อการพิทักษ์สิ่งแวดล้อม และข้อขัดข้องด้านการปฏิบัติหน้าที่ตามกฎหมายเพื่อการพิทักษ์สิ่งแวดล้อม ผู้วิจัยจึงได้เสนอแนะแนวทางในการปรับปรุงแก้ไขเกี่ยวกับการใช้บทบาทขององค์การพัฒนาเอกชน โดยปรับปรุงแก้ไข พระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. 2535 มาตรา 6 วรรค 1 โดยให้มีเนื้อหาว่า "เพื่อประโยชน์ในการร่วมมือกันส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมของชาติ บุคคลย่อมมีสิทธิและหน้าที่ดังต่อไปนี้" การใช้สิทธิเรียกร้องค่าสินไหมทดแทนในคดีสิ่งแวดล้อมควรกำหนดให้องค์การพัฒนาเอกชนด้านสิ่งแวดล้อมและองค์การพัฒนาเอกชนที่ได้รับการรับรองว่าเป็นองค์การพัฒนาเอกชนที่มีกิจกรรมเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม มีอำนาจฟ้องคดีแพ่งหรือดำเนินกระบวนการพิจารณาคดีใดๆ ได้ และมีอำนาจฟ้องเรียกค่าสินไหมทดแทนแทนประชาชน ส่วนการใช้สิทธิในการดำเนินคดีอาญานั้น ควรกำหนดหลักการไว้ในกฎหมายโดยถือว่า องค์การพัฒนาเอกชนที่ได้พบเห็นการกระทำที่ฝ่าฝืนกฎหมายเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมซึ่งมีโทษทางอาญา เป็นผู้เสียหายตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา สำหรับการให้ความช่วยเหลือสนับสนุนเกี่ยวกับเงินอุดหนุน หรือเงินกู้ เพื่อการดำเนินกิจกรรมขององค์การพัฒนาเอกชน ควรจะกำหนดเงื่อนไขที่เปิดกว้างยิ่งขึ้น ควรกำหนดเงื่อนไขในการรองรับความเป็นองค์การพัฒนาเอกชนที่มีกิจกรรมเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมแต่ไม่ได้จดทะเบียนเป็นองค์การพัฒนาเอกชนด้านสิ่งแวดล้อมไว้ในกฎกระทรวง ควรกำหนดกลไกในการตรวจสอบการดำเนินงานขององค์การพัฒนาเอกชนที่ไม่ได้จดทะเบียนเป็นองค์การพัฒนาเอกชนด้านสิ่งแวดล้อมโดยกำหนดให้มีคณะกรรมการขึ้นคณะหนึ่ง เพื่อทำหน้าที่สอดส่อง ดูแลพฤติกรรมขององค์การพัฒนาเอกชน และควรส่งเสริมบทบาทขององค์การพัฒนาเอกชนให้เข้าไปมีส่วนร่วมกับภาครัฐในการบริหารปกครองส่วนท้องถิ่น นอกจากนี้ควรมีรูปแบบที่ชัดเจนเป็นรูปธรรมในการให้องค์การพัฒนาเอกชนเข้าไปมีส่วนร่วมในการพิทักษ์สิ่งแวดล้อม