การสังเคราะห์งานวิจัยทางการอุดมศึกษาเพื่อนำเสนอแนวทางเชิงนโยบาย การวิจัยทางการอุดมศึกษา

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 3 ประการคือ 1) เพื่อวิเคราะห์สถานภาพของงานวิจัยทางการอุดมศึกษา 2) เพื่อสังเคราะห์งานวิจัยทางการอุดมศึกษาที่สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของแผนพัฒนาการศึกษาระดับอุดมศึกษาฉบับที่ 1-9 และ 3) เพื่อนำเสนอแนวทางเชิงนโยบายในการวิจัยทางการอุดมศึกษาสำหรับแผนพัฒนาการศึกษาระดับอุดมศึกษา โดยแหล่งข้อมูลในการวิจัยคือ วิทยานิพนธ์และรายงานการวิจัยที่เกี่ยวข้องกับการอุดมศึกษาของสถาบันอุดมศึกษาที่เปิดสอนในสาขาวิชาทางการศึกษาและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ซึ่งพิมพ์เผยแพร่ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2506-2548 จำนวน 1,184 เรื่อง เป็นวิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต 757 เรื่อง วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต 154 เรื่อง งานวิจัยส่วนบุคคล 263 เรื่องและงานวิจัยของหน่วยงาน 10 เรื่อง เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลคือ แบบบันทึกข้อมูลลักษณะงานวิจัย ซึ่งประกอบด้วยข้อมูลเกี่ยวกับลักษณะงานวิจัย ผู้วิจัย วิธีวิทยาการวิจัย ผลการวิจัย และแบบประเมินคุณภาพงานวิจัย โดยการวิเคราะห์ข้อมูลสำหรับการวิจัยครั้งนี้เป็นการวิเคราะห์เนื้อหาเพื่อสังเคราะห์งานวิจัย สถานภาพของงานวิจัยทางการอุดมศึกษา ผลวิจัยพบว่า ในการจำแนกวัตถุประสงค์ของการวิจัยตามหลักการอุดมศึกษาที่มีอยู่ 19 ประเด็นหลัก คือ 1) ความเป็นเลิศทางวิชาการ 2) ความเป็นอิสระในการบริหาร 3) ความเสมอภาคทางการศึกษา 4) การบริหารอุดมศึกษา 5) การประกันคุณภาพการศึกษา 6) บุคลากร 7) งบประมาณ 8) ทรัพยากรและการลงทุน 9) อาคารสถานที่และการใช้พื้นที่ 10) การบริหารงานวิชาการและการจัดการเรียนรู้ 11) การวิจัย 12) หลักสูตร 13) การเรียนการสอน 14) การประเมินผล 15) กิจการนิสิตนักศึกษา 16) กิจกรรมนิสิตนักศึกษา 17) การพัฒนานิสิตนักศึกษา 18) การบริการวิชาการ และ 19) การทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม ซึ่งพบว่ามีสาระจำนวน 1,244 สาระ โดยเนื้อหาสาระของงานวิจัยครอบคลุมทุกประเด็นของหลักการอุดมศึกษา งานวิจัยที่มีเนื้อหาสาระในสัดส่วนมากที่สุด คือการพัฒนานิสิตนักศึกษา (ร้อยละ 19.13) รองลงมาคือบุคลากร (ร้อยละ 17.28) และการบริหารอุดมศึกษา (ร้อยละ 14.47) สำหรับงานวิจัยที่มีเนื้อหาสาระในสัดส่วนน้อยคือความเป็นเลิศทางวิชาการ (ร้อยละ 0.32) รองลงมา คือ งบประมาณ (ร้อยละ 0.56) และความเป็นอิสระในการบริหาร (ร้อยละ 0.64) ผลงานวิจัยทางการอุดมศึกษาที่สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของแผนพัฒนาการศึกษาระดับอุดมศึกษาฉบับที่ 1-9 พบว่า มีงานวิจัยที่สอดคล้องกับแผนฯ ครอบคลุมหลักการอุดมศึกษาเกือบทุกด้าน ยกเว้นสาระด้านการระดมทรัพยากรเพื่อขยายงานบริการวิชาการ แนวทางเชิงนโยบายการวิจัยสำหรับแผนพัฒนาการศึกษาระดับอุดมศึกษาในอนาคต มี 5 ยุทธศาสตร์การวิจัย 14 กลยุทธ์ 51 แผนงานวิจัย โดย 5 ยุทธศาสตร์การวิจัย ประกอบด้วย 1) การพัฒนาระบบอุดมศึกษา 2) การสร้างความเชื่อมโยงระหว่างสถาบันอุดมศึกษากับการศึกษาระดับอื่น 3) การสร้างศักยภาพและความสามารถเพื่อพัฒนาบุคลากรในอุดมศึกษา 4) การพัฒนาศักยภาพและขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศ และ 5) การสร้างศักยภาพและความสามารถเพื่อการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานการเรียนรู้