แนวคิดทางกฎหมายในการจัดรูปที่ดินเพื่อพัฒนาเมือง

Abstract

การพัฒนาทางเศรษฐกิจอย่างรวดเร็วของประเทศไทยที่ผ่านมาส่งผลต่อการเพิ่มขึ้นอย่างมากของจำนวนประชากรที่เข้ามาอยู่อาศัยหรือเข้ามาประกอบอาชีพในเมืองใหญ่ ก่อให้เกิดปัญหาในการพัฒนาเมืองอย่างไม่มีประสิทธิภาพและขาดแคลนระบบสาธารณูปโภคแบะสาธารณูปการ ซึ่งการพัฒนาเมืองของประเทศไทยที่ผ่านมาก็ไม่มีการประสานให้เป็นหนึ่งเดียวกันระหว่างภาครัฐและภาคเอกชน และใช้วิธีการเวนคืนที่ดินเพื่อให้ได้มาซึ่งพื้นที่ในการจัดทำระบบโครงสร้างพื้นฐานต่างๆ แต่การเวนคืนที่ดินก็ยังเป็นวิธีการที่ก่อให้เกิดปัญหาทั้งการต่อต้านจากเจ้าของที่ดิน และภาครัฐที่ต้องเสียงบประมาณเป็นจำนวนมาก ทำให้มีการนำแนวคิดเรื่องการจัดรูปที่ดินเพื่อพัฒนาเมืองเข้ามาใช้ในประเทศไทยเพื่อแก้ปัญหาดังกล่าว ลักษณะสำคัญของการจัดรูปแบบที่ดินเพื่อพัฒนาเมืองคือเป็นวิธีการพัฒนาเมืองรูปแบบหนึ่งซึ่งยังคงกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินของเจ้าของที่ดินเดิมก่อนการจัดทำโครงการไว้โดยมีการร่วมรับภาระและกระจายผลตอบแทนกันอย่างเป็นธรรม รวมทั้งเปิดโอกาสให้เจ้าของที่ดินมีส่วนร่วมในการดำเนินโครงการมากในขณะที่ภาครัฐก็มีส่วนร่วมทั้งในการควบคุมตรวจสอบและการดำเนินโครงการจัดรูปที่ดินในบางกรณี จึงเป็นการพัฒนาเมืองที่ใช้กันอย่างแพร่หลายในต่างประเทศ โดยเฉพาะในประเทศญี่ปุ่น สหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมัน สาธารณรัฐจีนไต้หวัน และออสเตรเลีย การจัดรูปที่ดินเพื่อพัฒนาเมืองก่อให้เกิดประโยชน์อย่างมากต่อทั้งเจ้าของที่ดิน ต่อส่วนรวมและต่อภาครัฐ แต่ในทางตรงข้ามการจัดรูปแบบที่ดินก็มีผลกระทบต่อสิทธิเสรีภาพของเจ้าของที่ดินและผู้มีส่วนได้เสียอื่นด้วยเช่นกัน ดังนั้นร่างพระราชบัญญัติจัดรูปที่ดินเพื่อพัฒนาพื้นที่ พ.ศ...... ซึ่งจะประกาศเป็นกฎหมายใช้บังคับแก่ประชาชนในอนาคตนั้น จึงต้องมีการกำหนดมาตรการและบทบัญญัติของกฎหมายที่เหมาะสมในอันที่ประสานประโยชน์ของสาธาณะและประโยชน์ของเจ้าของที่ดินเข้าด้วยกัน อันเป็นจุดมุ่งหมายของวิทยานิพนธ์นี้ เพื่อให้การจัดรูปที่ดินเพื่อพัฒนาเมืองได้รับการยอมรับและนำไปปฏิบัติจากประชาชนและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องอย่างเป็นรูปธรรม