หน่วยงานทางปกครองและเจ้าหน้าที่ของรัฐที่อยู่ภายใต้การควบคุมตรวจสอบของศาลปกครอง

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มุ่งศึกษาปัญหาเรื่องการตีความบทบัญญัติของกฎหมายที่เกี่ยวกับหน่วยงานทางปกครองและเจ้าหน้าที่ของรัฐที่อยู่ภายใต้การควบคุมตรวจสอบของศาลปกครองไทย เพื่อเป็นไปตามเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยประกอบกับพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542 โดยเทียบเคียงกับหน่วยงานทางปกครองและเจ้าหน้าที่ของรัฐที่อยู่ภายใต้การควบคุมตรวจสอบของศาลปกครองในต่างประเทศ หลักเกณฑ์ที่สำคัญเพื่อใช้พิจารณาว่าหน่วยงานทางปกครองและเจ้าหน้าที่ของรัฐที่อยู่ภายใต้การควบคุมตรวจสอบของศาลปกครองแยกพิจารณาได้สองประการ คือ ประการแรก เงื่อนไขในทางรูปแบบ และประการที่สอง เงื่อนไขทางเนื้อหา มีรายละเอียดดังนี้ ประการแรก เงื่อนไขในทางรูปแบบเป็นการพิจารณาว่าองค์กรใดบ้างเป็น “หน่วยงานทางปกครอง” หรือ “เจ้าหน้าที่ของรัฐ” ซึ่งใช้อำนาจทางปกครองหรือการดำเนินกิจการทางปกครองตามนัยมาตรา 3 วรรคหนึ่งประกอบกับมาตรา 3 แห่งพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542 ประการที่สอง เงื่อนไขในทางเนื้อหาเป็นการพิจารณาถึงลักษณะของการกระทำซึ่งการกระทำในทางปกครองที่กำหนดไว้ในมาตรา 9 แห่งพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542 ว่าศาลปกครองมีอำนาจพิจารณาพิพากษาหรือมีคำสั่งในเรื่องต่างๆ ผลการศึกษาวิจัยพบว่าองค์กรหนึ่งๆ นั้นอาจมีการกระทำได้ในหลายลักษณะ ซึ่งการที่จะพิจารณาว่าองค์กรนั้นๆ กระทำการในฐานะใดนั้นต้องไปพิจารณาจากที่มาของอำนาจในการกระทำว่าเป็นการกระทำในทางปกครองหรือไม่ หากเป็นการกระทำในทางปกครองย่อมต้องอยู่ภายใต้การควบคุมตรวจสอบของศาลปกครองอันเป็นไปตามหลักการกระทำทางปกครองต้องชอบด้วยกฎหมาย และหลักการควบคุมความชอบด้วยกฎหมายของการกระทำทางปกครองโดยองค์กรตุลาการ การวางหลักเกณฑ์ดังกล่าวนี้เองน่าจะนำไปสู่การแก้ปัญหาเรื่องการกระทำขององค์กรที่มีการกระทำได้หลายลักษณะอันเป็นปัญหาที่เกิดขึ้นอยู่ในปัจจุบันนี้