การใช้ผลงานของผู้ตรวจสอบภายในโดยผู้สอบบัญชีอิสระในการตรวจสอบงบการเงินของธนาคารพาณิชย์ ธุรกิจเงินทุน และธุรกิจหลักทรัพย์ในประเทศไทย

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการใช้ผลงานของผู้ตรวจสอบภายในโดยผู้สอบบัญชีอิสระของธนาคารพาณิชย์ ธุรกิจเงินทุนและธุรกิจหลักทรัพย์ในประเทศไทย โดยใช้แบบสอบถามเป็นเครื่องมือในการสำรวจความคิดเห็นของผู้ที่มีความเกี่ยวข้องกับการตัดสินใจใช้ผลงานของผู้ตรวจสอบภายในซึ่งได้แก่ ผู้สอบบัญชีในตำแหน่งผู้จัดการและผู้ช่วยผู้สอบบัญชีในตำแหน่งผู้ควบคุมงาน ในการตรวจสอบงบการเงินของสถาบันการเงินที่จะศึกษาจำนวน 90 บริษัท ผลจากการศึกษาพบว่า (1) เหตุผลหลักที่ผู้ตอบแบบสอบถามมีการใช้ผลงานของผู้ตรวจสอบภายในคือ เพื่อต้องการเพิ่มประสิทธิภาพและประสิทธิผลในการปฏิบัติงานสอบบัญชี โดยผู้ตอบส่วนใหญ่เห็นว่างานตรวจสอบภายในด้านการตรวจสอบการปฏิบัติตามข้อกำหนด (Compliance Audit) เป็นประโยชน์ต่อการปฏิบัติงานของผู้สอบบัญชีมากที่สุด (2) สำหรับผู้ตอบที่มีการใช้ผลงานตรวจสอบภายในด้านการตรวจสอบทางการเงินมักจะใช้ผลการทดสอบการควบคุมมากกว่าผลการทดสอบเนื้อหาสาระ โดยผู้ตอบส่วนใหญ่จะให้ความสำคัญเกี่ยวกับการตรวจสอบภายในของรายการเงินให้กู้ยืมและเงินฝาก (3) ประสิทธิผลของการปฏิบัติงานตรวจสอบภายในด้านความเป็นอิสระในการปฏิบัติงาน ความรู้ความสามารถ และความระมัดระวังเยี่ยงผู้ประกอบวิชาชีพของผู้ตรวจสอบภายในเป็นประเด็นที่พบว่าเป็นประโยชน์ต่อการประเมินระบบบัญชีและระบบการควบคุมภายใน และการประเมินความเสี่ยงในการสอบบัญชี (4) นอกจากนี้ ผลการศึกษาพบว่าประสบการณ์เชิงวิชาชีพและความระมัดระวังเยี่ยงผู้ประกอบวิชาชีพของผู้ตรวจสอบภายในมีความสัมพันธ์กับระดับการใช้ผลงานของผู้ตรวจสอบภายใน (ด้านการตรวจสอบทางการเงิน) โดยผู้สอบบัญชีอิสระ และพบว่ามีความสัมพันธ์ในทิศทางเชิงบวก (5) ปัญหาและอุปสรรคของผู้สอบบัญชีในการใช้ผลงานของผู้ตรวจสอบภายใน อันดับแรกคือ ผลงานของผู้ตรวจสอบภายใน (ด้านการตรวจสอบทางการเงิน) ไม่ตรงกับความต้องการของผู้สอบบัญชี รองลงไปคือ มีผู้ตอบที่เห็นว่าผลงานของผู้ตรวจสอบภายในไม่สามารถเชื่อถือได้ซึ่งส่วนใหญ่เป็นการสอบบัญชีของสถาบันการเงินที่ไม่ได้จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ อย่างไรก็ตาม มีผู้ตอบที่แสดงความเห็นว่าไม่พบปัญหาหรืออุปสรรคใดๆ ในการใช้ผลงานของผู้ตรวจสอบภายในคิดเป็นร้อยละ 35 ของจำนวนผู้ตอบแบบสอบถามที่มีการใช้ผลงานของผู้ตรวจสอบภายใน