การวิเคราะห์การจัดประสบการณ์วิชาชีพครูของสถาบัน ฝึกหัดครูในกรุงเทพมหานคร

Abstract

วัตถุประสงค์ของการวิจัย การวิจัยมีวัตถุประสงค์ที่จะ 1. วิเคราะห์เอกสารเกี่ยวกับการจัดประสบการณ์วิชาชีพครูในสถาบันฝึกหัดครู 2. วิเคราะห์สภาพและปัญหาการจัดประสบการณ์วิชาชีพครูในสถาบันฝึกหัดครูในกรุงเทพมหานคร วิธีดำเนินการวิจัย การศึกษานี้แบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือ ส่วนหนึ่งเป็นการศึกษาและวิเคราะห์เอกสารของสถาบันฝึกหัดครูต่าง ๆ และข้อมูลจากการสัมภาษณ์ ส่วนที่สองเป็นการวิเคราะห์ข้อมูลจากการสำรวจ ประชากรที่ใช้ในการศึกษา เป็นกลุ่มผู้บริหารสถาบันฝึกหัดครู จำนวน 313 คน จากสถาบันฝึกหัดครูในกรุงเทพมานคร 13 แห่ง โดยแบ่งกลุ่มผู้บริหารออกเป็น 3 กลุ่มย่อย คือ 1. กลุ่มคณบดี รองหรือผู้ช่วยคณบดีคณะครุศาสตร์ ศึกษาศาสตร์ อธิการ รองอธิการฝ่ายวิชาการวิทยาลัยครู หัวหน้าภาควิชา หัวหน้าคณะวิชา 2. กลุ่มผู้บริหารที่เป็นกรรมการดำเนินงานประสบการณ์วิชาชัพครู หรือกลุ่มบุคลากรที่ได้รับมอบหมายให้ดำเนินการจัดประสบการณ์วิชาชีพครูแก่นิสิตนักศึกษาครู 3. กลุ่มที่เป็นทั้งผู้บริหารในกลุ่มที่ 1 และได้รับมอบหมายหรือแต่งตั้งให้เป็นกรรมการดำเนินการจัดประสบการณ์วิชาชีพครูด้วย จากจำนวนประชากรทั้งสิ้น 313 คน ได้รับแบบสอบถามคืนมาจำนวน 208 ฉบับ คิดเป็นร้อยละ 66.45 เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบสัมภาษณ์และแบบสอบถามที่ผู้วิจัยสร้างขึ้น แบบสัมภาษณ์และแบบสอบถามได้สร้างขึ้นจากการศึกษา เอกสาร ตำรา รายงาน ตลอดจนงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง แบบสัมภาษณ์มีข้อคำถาม 8 ข้อ แบบสอบถามแบ่งออกเป็น 2 ตอน ตอนที่หนึ่ง เป็นแบบสอบถามเกี่ยวกับสถานภาพของผู้ตอบมีลักษณะเป็นแบบเลือกตอบ ตอนที่สอง เป็นแบบสอบถามเกี่ยวกับสภาพและปัญหาการจัดประสบการณ์วิชาชีพครู ด้านการเรียนการสอน ด้านงานกิจการนักเรียน ด้านงานแนะแนว ด้านงานธุรการ ด้านงานพัฒนาสังคมและชุมชน และด้านพัฒนาบุคลิกภาพในการเป็นครู มีลักษณะเป็นแบบมาตราส่วนประมาณค่า ข้อมูลที่ได้จากเอกสารและการสัมภาษณ์ ผู้วิจัยได้นำมาวิเคราะห์เนื้อหา ส่วนข้อมูลจากแบบสอบถามได้ใช้วิธีหาค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน วิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียว และเมื่อพบว่ามีความแตกต่างกันก็จะทำการทดสอบทีละคู่ โดยใช้วิธีการทดสอบของเชฟเฟ สรุปผลการวิจัย ผลการวิเคราะห์เอกสารและการสัมภาษณ์ สรุปได้ว่าสถาบันฝึกหัดครูทุกแห่งเห็นว่าการจัดประสบการณ์วิชาชีพครู เป็นงานสำคัญอย่างยิ่งส่วนหนึ่งของการฝึกหัดครู วิทยาลัยครูและคณะครุศาสตร์ ศึกษาศาสตร์ มีโครงสร้างการบริหารงานและระบบการจัดประสบการณ์วิชาชีพครูแตกต่างกัน แต่ทุกแห่งมีขั้นตอนและกระบวนการจัดประสบการณ์วิชาชีพครูคล้ายคลึงกัน คือ มีทั้งการจัดให้นิสิตนักศึกษาสังเกตสถานการณ์จริงใจโรงเรียน ขั้นตอนการจัดให้นิสิตนักศึกษาได้ฝึกเป็นผู้ช่วยครู ขั้นตอนการทดลองสอน และขั้นตอนการฝึกสอน วิทยาลัยครูและคณะครุศาสตร์ศึกษาศาสตร์ มีระบบการประเมินผลการฝึกประสบการณ์วิชาชีพครูแตกต่างกัน คือ วิทยาลัยครูใช้ระบบการประเมินผลแบบให้ผ่าน - ไม่ผ่าน โดยไม่มีค่าระดับคะแนน ส่วนคณะครุศาสตร์ ศึกษาศาสตร์ ใช้ระบบการประเมินแบบให้เป็นเกรด ผลการวิเคราะห์ข้อมูลจากแบบสอบถาม พบว่าสถาบันฝึกหัดครูเน้นการฝึกประสบการณ์วิชาชีพครูแก่นิสิตนักศึกษา ในด้านการพัฒนาบุคลิกภาพในการเป็นครูและด้านการเรียนการสอนมากกว่าด้านอื่น ๆ โดยเฉพาะด้านงานพัฒนาสังคมและชุมชนได้จัดให้นิสิตนักศึกษาได้ฝึกปฏิบัติน้อยมาก และเมื่อเปรียบเทียบความคิดเห็นของผู้บริหารสถาบันฝึกหัดครูต่าง ๆ เกี่ยวกับสภาพการจัดประสบการณ์วิชาชีพครูด้านต่าง ๆ อันได้แก่ ด้านการเรียนการสอน ด้านงานกิจการนักเรียน ด้านงานแนะแนว ด้านงานธุรการ และด้านงานพัฒนาบุคลิกภาพในการเป็นครู ปรากฏว่าผู้บริหารสถาบันฝึกหัดครูต่าง ๆ มีความคิดเห็นไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญที่ .05 เฉพาะด้านงานพัฒนาสังคมและชุมชนเพียงด้านเดียวเท่านั้นที่ผู้บริหารสถาบันฝึกหัดครูมีความคิดเห็นแตกต่างกันอย่างมนัยสำคัญที่ระดับ .05 ปัญหาสำคัญของการจัดประสบการณ์วิชาชีพครูประการหนึ่ง มีนิสิตนักศึกษาบางส่วนไม่ตั้งใจฝึกประสบการณ์วิชาชีพเท่าที่ควร เนื่องจากไม่ประสงค์จะออกไปประกอบอาชีพครูเมื่อจบการศึกษาแล้ว และนอกจากนั้นสถาบันฝึกหัดครูส่วนใหญ่ขาดแคลนห้องปฏิบัติการในการจัดประสบการณ์วิชาชีพครู เช่น ห้องปฏิบัติการหลักสูตร ห้องปฏิบัติการสอน ห้องฝึกทักษะการสอน ห้องบริการและผลิตสื่อการเรียนการสอน เป็นต้น