ฉลากสิ่งแวดล้อมกับองค์การการค้าโลก : กรณีศึกษาฉลากประเภทที่ 1

Abstract

จากความตื่นตัวในเรื่องสิ่งแวดล้อม จนทำให้แต่ละประเทศได้มีการนำแนวความคิดเรื่อง มาตร การฉลากสิ่งแวดล้อมประเภทที่ 1 ซึ่งเป็นมาตรการโดยสมัครใจมาใช้ในประเทศของตน โดยอ้างว่ามีวัตถุประสงค์ในการคุ้มครองสิ่งแวดล้อมนั้น จะถือได้หรือไม่ว่ามาตรการดังกล่าวเป็นอุปสรรคทางการค้าที่มิใช่ภาษี ซึ่งขัดกับหลักเกณฑ์ภายใต้องค์การการค้าโลก (WTO) ที่มีอยู่ โดยเฉพาะความตกลงว่าด้วยอุปสรรคทางเทคนิคต่อการค้า (TBT Agreement) จากผลการศึกษา ผู้เขียนมีความเห็นว่า โครงการฉลากสิ่งแวดล้อมประเภทที่ 1 ของประเทศ ต่างๆ ในปัจจุบันนั้น อาจยังไม่มีความชัดเจนว่าเป็นอุปสรรคในทางการค้าระหว่างประเทศหรือไม่ เนื่องจากโครงการฉลากสิ่งแวดล้อมประเภทที่ 1 ของประเทศต่างๆ เป็นโครงการประเภทสมัครใจ ซึ่งไม่ว่าจะเป็นผู้ผลิตภายในประเทศของตนหรือต่างประเทศไม่จำเป็นต้องปฏิบัติตาม แต่ขณะเดียวกันโครงการเหล่านี้อาจจะสร้างปัญหาในการกีดกันทางการค้าขึ้นได้ในทางปฏิบัติ ซึ่งอาจจะเกิดขึ้นเมื่อผู้บริโภคมี ความต้องการผลิตกัณฑ์ที่ปิดฉลากสิ่งแวดล้อมมากขึ้นจนทำให้ผู้ผลิตแต่ละรายจะต้องดำเนินการให้ผลิตกัณฑ์ตนเองได้รับฉลากจนทำให้เกิดปัญหาต้นทุนที่สูงขึ้น การขาดเทคโนโลยีที่ทันสมัย จนกระทั่งไม่สามารถแข่งขันในตลาดได้ซึ่งจะทำให้ถูกกีดกันออกจากตลาดไปในที่สุด ผู้เขียนเห็นว่าทางออกในการแก้ไขปัญหาหรือความกังวลในเรื่องฉลากสิ่งแวดล้อมในปัจจุบันว่ามาตรการดังกล่าวเป็นมาตรการกีดกันทางการค้าที่มิใช่ภาษีหรือไม่นั้น คือ การแยกความตกลงว่าด้วยฉลากสิ่งแวดล้อมประเภทที่ 1 ออกมาจากความตกลงว่าด้วยอุปสรรคทางเทคนิคต่อการค้าโดยมีหลักการพื้นฐานเหมือนกับหลักการ ภายใต้ความตกลงว่าด้วยอุปสรรคทางเทคนิคต่อการค้า แต่เนื่องจากการดำเนินการดังกล่าวอาจต้องใช้เวลาหรืออาจจะไม่เกิดขึ้นได้ง่าย เพื่อที่จะแก้ปัญหาที่ประเทศสมาชิกขององค์การการค้าโลกบางประเทศยังเป็นกังวลอยู่ ประเทศสมาชิกภายใต้องค์การการค้าโลกอาจมีการริเริ่มในการทำความตกลงร่วมกัน (Mutual recognition) เพื่อให้เกิดการยอมรับ และให้เกิดความเสมอภาค (Equivalency) ในโครงการฉลากสิ่งแวดล้อมประเภทที่ 1 ที่มีอยู่แล้วในประเทศต่างๆ