การประเมินและการจัดเก็บภาษีโรงเรือนและที่ดินของกรุงเทพมหานคร

Abstract

ในเขตกรุงเทพมหานครอันกว้างขวางถึง 993,193 ไร่ มีบ้านเรือนตั้งอยู่อย่างหนาแน่น และมีแนวโน้มว่าจะมีบ้านเรือนหนาแน่นมากขึ้นอีกในอนาคต ซึ่งบรรดาบ้านเรือนเหล่านี้ย่อมมีโรงเรือนเช่น บ้านเช่า และอาคารพาณิชย์ อันเป็นทรัพย์สินที่ต้องเสียภาษีโรงเรือนและที่ดินเป็นจำนวนมาก การจัดเก็บภาษีนี้เป็นหน้าที่ของหน่วยราชการท้องถิ่นนครหลวงที่เรียกว่า “กรุงเทพมหานคร” ซึ่งประสบปัญหาในการจัดเก็บหลายประการเช่น การไม่แจ้งรายการทรัพย์สินเพื่อเสียภาษีทั้งที่ทรัพย์สินที่ตนมีกรรมสิทธิ์ต้องเสียภาษีโรงเรือนและที่ดิน การไม่ชำระเมื่อถึงกำหนดเป็นต้น เงินรายได้จำนวนนี้เป็นส่วนหนึ่งที่กรุงเทพมหานครจะนำไปใช้จ่ายเพื่อบริการสาธารณะแก่ประชาชนในท้องถิ่น ถ้าการเก็บภาษีได้น้อยไม่เต็มเม็ดเต็มหน่วย การบริการสาธารณะที่จะให้แก่ประชาชนก็จะจำกัดลง หรือต้องขอรับเงินอุดหนุนจากทางรัฐบาลมากขึ้น ในกรณีที่ได้รับเงินค่าภาษีช้า เพราะประชาชนค้างชำระค่าภาษีมาก ก็อาจจะทำให้การทำงบประมาณของกรุงเทพมหานครล่าช้าไปด้วย จึงควรศึกษาถึงวิธีการประเมินและการจัดเก็บภาษีโรงเรือนและที่ดินของกรุงเทพมหานครที่ได้ปฏิบัติอยู่ในปัจจุบัน เพื่อจะได้เห็นถึงปัญหาและอุปสรรคต่างๆ อันจะได้ทำการปรับปรุงแก้ไข วางรากรากฐานการประเมินและการจัดเก็บภาษีโรงเรือนและที่ดินอย่างดี อันจะเป็นแนวทางในการดำเนินงานที่มีระเบียบและมีประสิทธิภาพในอนาคต การศึกษาเรื่องการประเมินและการจัดเก็บภาษีโรงเรือนและที่ดินของกรุงเทพมหานครนี้ รวบรวมข้อมูลจาก พระราชบัญญัติภาษีโรงเรือนและที่ดิน คำสั่งระเบียบของกรมสรรพากร คำสั่งและหนังสือซ้อมความเข้าใจต่างๆ ของกระทรวงมหาดไทย ราชกิจจานุเบกษา คำพิพากษาฎีกา เอกสารของแผนกพิจารณาอุทธรณ์และคำร้อง กรุงเทพมหานคร และเอกสารอื่นๆ จากการสัมภาษณ์หัวหน้ากองรายได้ หัวหน้าแผนกพิจารณาอุทธรณ์และคำร้อง หัวหน้าประมวลรายงานและวิจัย พนักงานเจ้าหน้าที่ประจำเขตต่างๆ จากการสังเกตการณ์ทำงานที่ที่ว่าการเขตบางแห่ง ตลอดจนการสังเกตการณ์การฝึกอบรมเจ้าพนักงานผู้ปฏิบัติงานเกี่ยวกับการประเมินภาษีและจัดเก็บรายได้ ผลจาการศึกษาปรากฏว่า การประเมินและการจัดเก็บภาษีโรงเรือนและที่ดิน ยังไม่ได้เงินเต็มเม็ดเต็มหน่วย แม้ว่าในปัจจุบันกรุงเทพมหานครจะเก็บเงินภาษีโรงเรือนและที่ดินได้เป็นจำนวนสูงกว่าภาษีที่จัดเก็บเองชนิดอื่น และวิธีการในการประเมินและการจัดเก็บก็วางไว้อย่างรัดกุมมีการตรวจสอบซึ่งกันและกันดีพอสมควรก็ตาม เพราะในทางปฏิบัตินั้นกฎหมายมีช่องทางบางประการ ที่ทำให้ประชาชนผู้ขาดความรับผิดชอบในหน้าที่การเสียภาษีหลีกเลี่ยงได้ พนักงานเจ้าหน้าที่มีจำนวนน้อย แต่มีงานมากเกินกำลังและอัตราเงินเดือนที่ได้รับน้อย จึงทำให้การปฏิบัติงานไม่ได้ดีเท่าที่ควร ปัญหาทางด้านกฎหมายนั้น จะแก้ไขได้ต่อเมื่อผู้บริหารประเทศมีความตั้งใจจริงที่จะเก็บภาษี และมีความใจกว้างพอที่จะปรับปรุงกฎหมายให้รัดกุมขึ้น ปัญหาทางด้านพนักงานเจ้าหน้าที่ กรุงเทพมหานครต้องพยายามสอดส่องให้พนักงานเจ้าหน้าที่ปฏิบัติตามระเบียบหลักเกณฑ์ที่วางไว้ เพิ่มอัตรากำลังเจ้าหน้าที่ เครื่องอุปกรณ์ในการจัดเก็บให้พอเพียง รวมทั้งการประชาสัมพันธ์ให้ประชาชนทราบถึงจำนวนเงินภาษีที่เก็บได้ว่า นำเงินจำนวนนั้นไปใช้จ่ายให้เป็นประโยชน์ต่อท้องถิ่นอย่างไรบ้าง ซึ่งเท่ากับเป็นการชักจูงใจให้ประชาชนเต็มใจเสียภาษี