การศึกษาความผันแปรของหลอดเลือดสมองบริเวณฐานสมองในผู้ป่วยที่มารับ การตรวจหลอดเลือดสมองด้วยคลื่นสะท้อนในสนามแม่เหล็กที่โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์

Abstract

ที่มา : ความผันแปรของหลอดเลือดบริเวณ circle of Willis (CoW) ที่เป็นมาแต่กำเนิดพบได้บ่อยในประชากร มีการศึกษาในต่างประเทศถึงความสัมพันธ์ของความผันแปรทางกายวิภาคของ circle of Willis กับปัจจัยเสี่ยงต่อโรคหลอดเลือดสมอง โดยความผันแปรของหลอดเลือดที่มีลักษณะ hypoplasia หรือไม่มีแต่กำเนิดจะมีโอกาสเสี่ยงต่อการเกิดภาวะสมองขาดเลือดมากยิ่งขึ้น วัตถุประสงค์ของการศึกษานี้เพื่อศึกษาความชุกของความผันแปรของหลอดเลือดสมอง circle of Willis และหาความสัมพันธ์ระหว่างความผันแปรทางกายวิภาคของหลอดเลือดสมอง circle of Willis กับการเกิดภาวะสมองขาดเลือดในคนไทย วิธีการศึกษา : ศึกษาในผู้ป่วย 559 รายที่มารับการตรวจหลอดเลือดสมองด้วยคลื่นสะท้อนในสนามแม่เหล็กชนิด 3 เทสลา ที่โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ระหว่างเดือนมกราคม พ.ศ.2553 ถึงเดือนธันวาคม พ.ศ.2553 โดยศึกษาสัดส่วนความผันแปรของหลอดเลือดสมอง circle of Willis และหาความสัมพันธ์ระหว่างความผันแปรทางกายวิภาคของหลอดเลือดสมองบริเวณ circle of Willis กับปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดภาวะสมองขาดเลือดในคนไทย ผลการศึกษา : ความผันแปร 17 ชนิดจากความผันแปรทั้งหมด 24 ชนิด มีผู้ป่วย 62 รายที่ไม่พบความผันแปร ชนิดที่พบมากที่สุดในประชากรไทยที่ศึกษา คือ ชนิด bilateral hypoplastic PCoAs (36.1%) รองมาคือ unilateral hypoplastic PCoA (13.4%), complete CoW (11.1%), hypoplastic A1 - bilateral hypoplastic PCoAs (9.8%), hypoplastic A1 and bilateral hypoplastic PcoAs(8.9%), PCA arise from ipsilateral ICA (8.8%), unilateral hypoplastic PCoA and hypoplastic ACoA (3.6%), hypoplastic ACoA (2.1%), hypoplastic A1 and contralateral PCoA (1.4%), hypoplastic A1 (1.3%), hypoplastic P1 - contralateral PCoA and ipsilateral A1 (1.1%), Others (0.9%), all hypoplastic segments (0.4%), bilateral hypoplastic P1s (0.4%), hypplastic P1 – contralateral hypoplastic PCoA and ipsilateral hypoplastic A1 (0.4%), hypoplastic P1 and contralateral hypoplastic A1 (0.2%) และ hypoplastic ACoA and P1 (0.2%) และความผันแปรชนิด unilateral หรือ bilateral hypoplastic PCoAs กับ ชนิด bilateral hypoplastic PCoAs ร่วมกับ ACoA และเพศชายในประชากรไทยมีความสัมพันธ์ต่อภาวะสมองขาดเลือด และเป็นปัจจัยเสี่ยงในการเกิดภาวะสมองขาดเลือดเมื่อวิเคราะห์ร่วมกับปัจจัยเสี่ยงต่อโรคหลอดเลือดสมองที่สำคัญอื่น ๆ คือ โรคความดันโลหิตสูง โรคไขมันในเลือดสูง โรคเบาหวาน โรคหลอดเลือดหัวใจ สรุปผลการศึกษา : ความชุกของความผันแปรของหลอดเลือดบริเวณ CoW พบได้ร้อยละ 88.9 และความผันแปรหลอดเลือด CoW ชนิด unilateral หรือ bilateral hypoplastic PCoAs หรือ ชนิด bilateral hypoplastic PCoAs และ ACoA เป็นปัจจัยเสี่ยงในการเกิดภาวะสมองขาดเลือด