การศึกษาผลกระทบของการใช้ประสิทธิประโยชน์ จากคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน ของบริษัทการค้าระหว่างประเทศ ต่อการส่งออกของประเทศไทย

Abstract

รัฐบาลของประเทศไทยได้ตระหนักถึงความสำคัญของการส่งออกสินค้าในการพัฒนาระบบเศรษฐกิจของประเทศ จึงได้ให้สิทธิประโยชน์ต่างๆ เพื่อส่งเสริมการดำเนินงานแก่บริษัทการค้าระหว่างประเทศของประเทศไทย ด้วยความหวังที่ว่า การให้การส่งเสริมการลงทุนแก่บริษัท การค้าระหว่างประเทศดังกล่าวจะเป็นกลไกช่วยขยายการส่งออกสินค้าของประเทศได้ ซึ่งแนวทางดังกล่าวนี้คล้ายกับการจัดตั้งบริษัทการค้าระหว่างประเทศของประเทศเกาหลีใต้ แตกต่างกันที่ว่ารัฐบาลของประเทศเกาหลีใต้ได้คัดเลือกบริษัทการค้าระหว่างประเทศจากบริษัทนำเข้า-ส่งออกสินค้าที่มีผลการดำเนินงานดีเด่นอยู่แล้ว จึงมีพื้นฐานและประสบการณ์ด้านการค้าระหว่างประเทศเป็นอย่างดีและสามารถรองรับการดำเนินงานและการขยายตัวอย่างรวดเร็วของบริษัทได้ ส่วนบริษัทการค้าระหว่างประเทศของประเทศไทยที่ได้รับการส่งเสริมนั้น เนื่องจากเป็นธุรกิจใหม่และส่วนใหญ่มีพื้นฐานมาจากบริษัทชั้นนำที่ดำเนินธุรกิจด้านการค้าภายในประเทศเป็นหลัก จึงยังขาดความรู้และประสบการณ์ด้านการค้าระหว่างประเทศเพื่อรองรับการดำเนินงานและการขยายตัวของบริษัทในระยะแรก ดังนั้นมูลค่าการส่งออกสินค้ารวมของบริษัทการค้าระหว่างประเทศของประเทศไทยในระหว่างพ.ศ. 2522-2525 จึงยังอยู่ในระดับต่ำเมื่อเปรียบเทียบกับมูลค่าการส่งออกสินค้ารวมของประเทศไทยในระยะเวลาเดียวกัน แต่ก็มีแนวโน้มที่จะขยายตัวต่อไปได้อีกในอัตราที่ไม่สูงนักในแต่ละปี เมื่อทำการศึกษาจากแนวทางที่ว่า สิทธิประโยชน์ที่คณะกรรมการส่งเสริมการลงทุนได้ให้แก่บริษัทการค้าระหว่างประเทศจะมีผลกระทบโดยตรงต่อมูลค่าการส่งออกสินค้าทั้งในยอดรวมและในแต่ละบัญชีสินค้า ซึ่งแยกออกเป็น 3 บัญชีสินค้า ได้แก่ บัญชีที่ 1 สินค้าเกษตรกรรมและเหมืองแร่ บัญชีที่ 2 สินค้ากึ่งอุตสาหกรรม และบัญชีที่ 3 ซึ่งเป็นสินค้าอุตสาหกรรม พบว่า สิทธิประโยชน์มีความสัมพันธ์ในทิศทางเดียวกันกับมูลค่าการส่งออกสินค้าในยอดรวม โดยที่มีความสัมพันธ์กับมูลค่าการส่งออกสินค้าในบัญชีที่ 3 ในระดับที่สูงมาก ในขณะที่มีความสัมพันธ์กับมูลค่าการส่งออกสินค้าบัญชีที่ 2 และ 1 ในระดับที่รองลงมาตามลำดับ สิทธิประโยชน์ที่มีความสัมพันธ์กับมูลค่าการส่งออกสินค้าของบริษัทการค้าระหว่างประเทศมากที่สุด 3 อันดับแรก ได้แก่ 1. การได้รับยกเว้นอากรขาเข้าและภาษีการค้าสำหรับวัตถุดิบ วัสดุจำเป็นที่นำเข้าจากต่างประเทศเพื่อใช้ในการผลิตสินค้าที่บริษัทการค้าระหว่างประเทศส่งออกไปจำหน่ายในต่างประเทศ 2. การยกเว้นภาษีการค้าให้ผู้ขายวัตถุดิบหรือวัสดุจำเป็นซึ่งผลิตหรือมีการกำเนิดในราชอาณาจักรให้กับบริษัทการค้าระหว่างประเทศ เพื่อผลิตสินค้าส่งออก 3. การยกเว้นภาษีการค้าให้แก่ผู้รับจ้างทำของส่งออกให้กับบริษัทการค้าระหว่างประเทศส่วนสิทธิประโยชน์ที่มีความสัมพันธ์กับมูลค่าการส่งออกสินค้าในระดับต่ำ ได้แก่ 1. การให้หักค่าใช้จ่ายที่จำเป็นในการโฆษณา การหาตลาดในต่างประเทศและค่าใช้จ่ายในการจัดตั้งสาขาในต่างประเทศ รวมถึงค่าใช้จ่ายในการส่งผู้แทนไปติดตามผลทางการค้าในต่างประเทศ ได้เป็นจำนวน 2 เท่าของที่จ่ายจริงเพื่อประโยชน์ในการคำนวณภาษีเงินได้นิติบุคคลในประเทศเป็นเวลา 5 ปี 2. การให้นำเงินภาษีเงินได้ที่สำนักงานสาขาในต่างประเทศได้ชำระไปมาหักออกจากยอดเงินได้นิติบุคคลก่อนคำนวณภาษีเงินได้นิติบุคคลในประเทศ จึงเห็นได้ว่าสิทธิประโยชน์ที่บริษัทการค้าระหว่างประเทศได้ใช้ไปเพื่อสนับสนุนการส่งออกส่วนใหญ่จะเป็นประโยชน์โดยตรงกับผู้ติดต่อทำการค้าเพื่อการส่งออกกับบริษัทการค้าระหว่างประเทศในขณะที่บริษัทการค้าระหว่างประเทศเองนั้น ไม่ได้ใช้สิทธิประโยชน์ที่จะก่อให้เกิดประโยชน์โดยตรงกับบริษัทมากเท่าที่ควร บางท่านอาจมีความเห็นว่าผลประโยชน์ทางอ้อมที่บริษัทการค้าระหว่างประเทศได้รับอยู่นั้น จะมีผลช่วยลดต้นทุนสินค้าส่งออกได้ ซึ่งก็เป็นความจริงหากว่าสินค้านั้นมีความยืดหยุ่นไปตามราคา แต่ในกรณีที่สินค้าไม่มีความยืดหยุ่นไปตามราคาแล้ว ผู้ผลิตสินค้าจะเป็นผู้ได้รับประโยชน์จากการยกเว้นภาษีเหล่านั้น ไม่ใช่บริษัทการค้าระหว่างประเทศ นอกจากนี้การศึกษายงพบว่า ผู้ผลิตสินค้าทั่วไปที่นำเข้าวัตถุดิบจากต่างประเทศเพื่อใช้ในการผลิตและส่งออกเอง ยังได้รับประโยชน์จากสิทธิพิเศษตามมาตรการสนับสนุนการส่งออกทั่วไปของรัฐบาล ที่รู้จักกันในนาม มาตรา 19 ทวิ ซึ่งคล้ายกับสิทธิประโยชน์ที่บริษัทการค้าระหว่างประเทศได้รับจากคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน ในมาตรา 36 (1) ดังนั้นบริษัทการค้าระหว่างประเทศจึงไม่สามารถใช้สิทธิประโยชน์ที่ตนได้รับเพื่อจูงใจผู้ผลิตให้มาใช้บริการของบริษัทได้มากเท่าที่ควร อีกทั้งยังประสบปัญหาจากระเบียบปฏิบัติในการใช้สิทธิประโยชน์ที่หน่วยราชการที่เกี่ยวข้องกำหนดขึ้น ทำให้การใช้สิทธิประโยชน์ของบริษัทไม่มีความคล่องตัวและเกิดค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้น เช่น การทำสูตรการผลิต และการเก็บเศษวัตถุดิบเพื่อรอการทำลาย เป็นต้น จากคำตอบที่ได้รับจากแบบสอบถาม พบว่าผู้บริหารบริษัทการค้าระหว่างประเทศส่วนใหญ่ได้ให้ความเห็นว่า ความรู้และประสบการณ์ของพนักงานในสินค้าที่ส่งออก และคุณภาพของสินค้าที่ส่งออก เป็นปัจจัยสำคัญในการวางแผนการส่งออกสินค้าทั้ง 3 บัญชี ส่วนปัญหาหรืออุปสรรคในการส่งออกสินค้าทั้ง 3 บัญชีที่บริษัทการค้าระหว่างประเทศประสบอยู่คือ ปัญหาจากพนักงานขาดความรู้และประสบการณ์ในสินค้าที่ส่งออก ปัญหาจากความไม่แน่นอนในคุณภาพของสินค้าที่ผลิตได้และปัญหาจากการขาดความสนับสนุนอย่างจริงจังและต่อเนื่องจากทางราชการ นอกจากนี้ยังพบว่าผลประโยชน์ที่ผู้ติดต่อการค้าเพื่อการส่งออกสินค้าบัญชีต่างๆต้องการได้รับจากบริษัทการค้าระหว่างประเทศ คือ ต้องการให้บริษัทช่วยในการจัดหาตลาดสินค้าส่งออกแหล่งใหม่ๆ และต้องการได้รับความช่วยเหลือทางการเงิน รวมถึง ต้องการได้รับคำสั่งซื้อในระยะยาว ประเด็นที่ผู้เกี่ยวข้องทุกฝ่ายควรจะพิจารณาปรับปรุงการให้ความสนับสนุนแก่บริษัทการค้าระหว่างประเทศของประเทศไทย เพื่อให้สามารถดำเนินงานได้ตามนโยบายที่กำหนด คือ 1. ควรให้ความสนับสนุนและช่วยเหลือบริษัทการค้าระหว่างประเทศในการพัฒนาความรู้และประสบการณ์ของพนักงาน 2. การให้สิทธิประโยชน์ของบริษัทการค้าระหว่างประเทศในการพัฒนาประเทศในด้านอื่นๆ นอกเหนือจากการส่งออกสินค้าเพียงด้านเดียว เช่น การนำเข้าและการประมูลงานรัฐบาล 3. คณะกรรมการส่งเสริมการลงทุนและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรจะได้ทบทวนระเบียบปฏิบัติ แนวทางการกำหนดเงื่อนไขการดำเนินงานและสิทธิประโยชน์ เพื่อกระตุ้นให้บริษัทการค้าระหว่างประเทศได้ปรับปรุงและขยายการดำเนินงานอย่างสม่ำเสมอ รวมทั้งการปรับปรุงระบบข้อมูลเพื่อใช้ในการควบคุมและประเมินผลการดำเนินงานของบริษัทการค้าระหว่างประเทศให้เป็นประโยชน์ต่อการกำหนดนโยบายหรือเป้าหมายการดำเนินงานที่เหมาะสมต่อไปในอนาคต