การตอบสนองของภูมิคุ้มกันต่อวัคซีนป้องกันโรคตับอักเสบบีในผู้ป่วยเอดส์ที่มีการตอบสนองของไวรัสต่อการรักษาด้วยยาต้านไวรัสเอดส์

Abstract

ความสำคัญและที่มา ผู้ป่วยเอดส์ที่มีการติดเชื้อตับอักเสบบีร่วมด้วยก็จะมีการดำเนินโรคที่รุนแรงกว่าผู้ป่วยที่ติดเชื้อเอชไอวี ดังนั้นการป้องกันการเกิดโรคด้วยการให้วัคซีนจึงมีความจำเป็นในผู้ป่วยกลุ่มนี้ จากหลายการศึกษาก่อนหน้านี้พบว่าอัตราการตอบสนองต่อวัคซีนตับอักเสบบีในผู้ป่วยเอดส์ค่อนข้างต่ำ ผู้ป่วยเอดส์ที่ได้รับการรักษาด้วยยาต้านไวรัส จนทำให้ระดับไวรัสเอดส์ในเลือดลดลงจนตรวจไม่พบ และทำให้ภูมิต้านทานเพิ่มขึ้นจนเป็นปกติได้ ผู้ป่วยกลุ่มนี้อาจมีการตอบสนองของภูมิคุ้มกันต่อวัคซีนป้องกันโรคตับอักเสบบีดีขึ้น วัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาอัตราการตอบสนองของภูมิคุ้มกันต่อวัคซีนป้องกันโรคตับอักเสบบีของผู้ป่วยเอดส์ที่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยาต้านไวรัสและ CD4 อยู่ระหว่าง 100 ถึง 500 เซลล์/ลบ.ซม. รูปแบบการวิจัย การศึกษาเชิงพรรณนา ระเบียบวิธีวิจัย ผู้ป่วยเอดส์ที่ได้รับการรักษาด้วยยาต้านไวรัส และมีการตอบสนองต่อการรักษา โดยวัดจาก HIV RNA อยู่ในระดับที่ตรวจไม่พบ (น้อยกว่า 50 copies/มล) และยังไม่มีภูมิคุ้มกันโรคตับอักเสบบี รับวัคซีนป้องกันโรคตับอักเสบบีโดยวิธีฉีดเข้ากล้ามเนื้อในวันที่ 0, 30, 180 ตามลำดับ และวัดระดับภูมิคุ้มกันต่อโรคตับอักเสบบีหลังจากฉีดวัคซีนเข็มสุดท้าย 1 เดือน ผลการวิจัย มีผู้เข้าร่วมการศึกษาจำนวน 28 ราย อัตราการตอบสนองต่อวัคซีนเท่ากับร้อยละ 71.4 พบว่าผู้ป่วยที่ตอบสนองต่อวัคซีนจะมีค่า CD4 ที่ 1 เดือนหลังฉีดวัคซีนครบสูงกว่ากลุ่มที่ไม่ตอบ สนองต่อวัคซีนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p = 0.035) และพบว่าผู้ป่วยที่ได้รับยา efavirenz เป็นส่วนประกอบในยาต้านไวรัสมีการตอบสนองที่ดีกว่ากลุ่มที่ไม่ได้ยานี้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p = 0.030) โดยที่กลุ่มที่ได้ยา efavirenz มีแนวโน้มว่าจะได้รับยามานานกว่าและมีค่า CD4 ที่สูงกว่าแต่ไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ ไม่พบความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติระหว่างผู้ป่วยเอดส์ที่มี CD4 น้อยกว่า 350 เซลล์/ลบ.ซม. และมากกว่า 350 เซลล์/ลบ.ซม. ไม่พบว่ามีผู้ป่วยรายใดมีระดับ HIV RNA สูงขึ้นภายหลังฉีดวัคซีนครบ และไม่พบผลข้างเคียงที่รุนแรงจากการฉีดวัคซีน สรุป การตอบสนองต่อวัคซีนป้องกันโรคตับเสบบีในผู้ป่วยเอดส์ที่มี HIV RNA อยู่ในระดับที่ตรวจไม่พบ อยู่ในระดับดี