การติดตามริบทรัพย์สินผู้กระทำความผิดเกี่ยวกับยาเสพติด : ศึกษาเฉพาะกรณีมาตรการบังคับใช้ต่อธนาคารหรือสถาบันการเงิน

Abstract

อาชญากรรมยาเสพติด เป็นอาชญากรรมที่มีการดำเนินงานในลักษณะขององค์กรอาชญากรรม และเป็นอาชญากรรมที่ให้ผลตอบแทนสูงแก่ผู้กระทำความผิด ซึ่งนักค้ายาเสพติดจะนำเงินหรือรายได้จากการค้ายาเสพติดไปใช้เป็นทุนหมุนเวียนในการประกอบอาชญากรรมและใช้ขยายเครือข่ายขององค์กรอาชญากรรมต่อไป เป็นเหตุให้การปราบปรามยาเสพติดประสบความยากลำบาก รัฐบาลจึงได้ประกาศใช้พระราชบัญญัติมาตรการในการปราบปรามผู้กระทำความผิดเกี่ยวกับยาเสพติด พ.ศ. 2534 โดยกำหนดมาตรการริบทรัพย์สินผู้กระทำความผิดเกี่ยวกับยาเสพติดซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อทำลายอิทธิพลทางเศรษฐกิจขององค์กรอาชญากรรมยาเสพติด อย่างไรก็ตาม นักค้ายาเสพติดพยายามแสวงหาวีธีการเพื่อปกป้องผลประโยชน์ของตน โดยการเปลี่ยนสภาพทรัพย์สินที่ได้มาจากการกระทำความผิดให้กลายเป็นทรัพย์สินที่ชอบด้วยกฎหมาย เพื่อปกปิดแหล่งที่มาและร่องรอยการกระทำความผิดของตน สำหรับวิธีการที่ใช้กันมากวิธีหนึ่ง คือ การโยกย้ายเงินที่ได้จากการกระทำความผิดผ่านธนาคารหรือสถาบันการเงินเนื่องจากสามารถกระทำได้ง่าย ต่อเนื่องเป็นระบบ และยากต่อการตรวจสอบ เป็นเหตุให้การติดตามริบทรัพย์สินผู้กระทำความผิดเกี่ยวกับยาเสพติดประสบความยากลำบาก จากการศึกษา พระราชบัญญัติมาตรการในการปราบปรามผู้กระทำผิดเกี่ยวกับยาเสพติด พ.ศ. 2534 มีความเหมาะสมในระดับหนึ่ง แต่ยังไม่สามารถแก้ไขปัญหายาเสพติดได้อย่างมีประสิทธิภาพเท่าที่ควร เนื่องจากยังขาดกลไกในการติดตามการโยกย้ายเงินผ่านธนาคารหรือสถาบันการเงิน ดังนั้นจึงควรพัฒนามาตรการทางกฎหมายเพื่อแก้ไขปัญหาดังกล่าว ได้แก่ มาตรการสกัดการฟอกเงิน ซึ่งจะยังผลให้ธนาคารและสถาบันการเงินมีหน้าที่บางประการ แต่มาตรการนี้จะต้องไม่เป็นอุปสรรคต่อการดำเนินธุรกิจจึงจะไม่ทำให้ระบบเศรษฐกิจของประเทศต้องถูกกระทบกระเทือน