การศึกษาเชิงวิเคราะห์หลักสูตรพยาบาลศาสตร์ในประเทศไทย

Abstract

วัตถุประสงค์ของการวิจัย 1. เพื่อศึกษาหลักสูตรพยาบาลศาสตร์ของสถาบันการศึกษาพยาบาลในประเทศไทย 2. เพื่อเปรียบเทียบหลักสูตรพยาบาลศาสตร์ของสถาบันการศึกษาพยาบาล 3. เพื่อศึกษาเชิงวิเคราะห์ความสอดคล้องระหว่างหลักสูตรพยาบาลศาสตร์ กับแผนพัฒนาการสาธารณสุขแห่งชาติฉบับที่ 6 วิธีดำเนินการวิจัย การวิเคราะห์หลักสูตรพยาบาลศาสตร์นี้ เป็นการวิจัยเอกสาร กลุ่มตัวอย่างประชากร คือ หลักสูตรของสถาบันการศึกษาพยาบาลต่อไปนี้ 1) สังกัดทบวงมหาวิยาลัยในส่วนกลาง ได้แก่ โรงเรียนพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล และในส่วนภูมิภาค ได้แก่ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น 2) สังกัดกระทรวงสาธารสุข ได้แก่ วิทยาลัยพยาบาลกรุงเทพ 3) สังกัดกระทรวงกลาโหมและกระทรวงมหาดไทย ได้แก่ โรงเรียนพยาบาลทหารอากาศ 4) สถาบันการศึกษาพยาบาลองค์กรการกุศล ได้แก่ วิทยาลัยพยาบาลสภากาชาดไทย 5) สถาบันการศึกษาพยาบาลเอกชน ได้แก่ คณะพยาบาลศาสตร์แมคคอร์มิค มหาวิทยาลัยพายัพ จำนวนทั้งสิ้น 6 หลักสูตร การวิเคราะห์เอกสารหลักสูตรจะทำการวิเคราะห์องค์ประกอบ 4 ส่วน คือ จุดมุ่งหมาย การจัดเนื้อหาสาระและประสบการณ์ การจัดการเรียนการสอน และ การวัดและประเมินผลการเรียนการสอน โดยใช้เครื่องมือในการวิจัย 2 ชุด ชุดที่ 1 แบบวิเคราะห์หลักสูตรพยาบาลศาสตร์ มีลักษณะเป็นตารางเลือกตอบ ปลายเปิด โดยผู้วิจัยดำเนินการสร้างแบบวิเคราะห์ แล้วนำไปวิเคราะห์หลักสูตร จากนั้น นำผลการวิเคราะห์ไปให้ผู้เชี่ยวชาญแต่ละสถาบันที่เป็นเจ้าของหลักสูตร ตรวจสอบความถูกต้อง ชุดที่ 2 แบบวิเคราะห์ความสอดคล้องระหว่างหลักสูตรพยาบาลศาสตร์ กับแผนพัฒนาการสาธารณสุขแห่งชาติฉบับที่ 6 มีลักษณะเป็นตารางเลือกตอบ ปลายเปิด สร้างแบบวิเคราะห์โดยผู้วิจัย ยกร่าง "คำสำคัญ" จากแผน แล้วนำไปให้ผู้เชี่ยวชาญด้านการศึกษาพยาบาลช่วยพิจารณาแก้ไข ปรับปรุง ให้ได้แบบวิเคราะห์ที่สมบูรณ์และถูกต้อง ผลการวิจัย ผลการวิจัยสรุปได้ดังนี้คือ จุดมุ่งหมายของหลักสูตร สถาบันการศึกษาพยาบาลในสังกัดต่างๆ ส่วนใหญ่มุ่งหวัง ให้บัณฑิตพยาบาลเป็นผู้มีความรู้ ความสามารถ มีความรับผิดชอบ เป็นพลเมืองดี และมีคุณธรรม จริยธรรม ส่วนจุดประสงค์ของหลักสูตรทุกสังกัด กำหนดพฤติกรรมการเรียนรู้ครอบคลุมทั้ง 3 ด้าน คือ พุทธพิสัย จิตพิสัย และทักษะพิสัย รูปแบบการจัดเนื้อหาสาระและประสบการณ์ ส่วนใหญ่เป็นรูปแบบหลักสูตรที่ยึดสาขาวิชาหรือเนื้อหาวิชาเป็นหลัก นอกจากสถาบันในสังกัดทบวงมหาวิทยาลัยส่วนภูมิภาค คือ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ที่ใช้รูปแบบหลักสูตรยึดทักษะ กระบวนการด้วย และสถาบันในสังกัดกระทรวงสาธารณสุข คือ วิทยาลัยพยาบาลกรุงเทพ ที่ใช้รูปแบบยึดกิจกรรมและปัญหาของสังคม และ ยึดทักษะ กระบวนการ ร่วมด้วย กิจกรรมการเรียนการสอน ส่วนใหญ่เน้นการถ่ายทอดความรู้ของผู้สอน และเน้นให้ผู้เรียนฝึกปฏิบัติภายใต้การนิเทศของผู้สอน โดยใช้กิจกรรมการเรียนการสอนหลายๆ วิธีผสมผสานกัน การวัดและประเมินผลการเรียนการสอน ลักษณะการประเมินผล ส่วนใหญ่ประเมินผลหลังเรียน โดยใช้ลักษณะการประเมินระหว่าง 2 ลักษณะ ใน 3 ลักษณะ ของการประเมินผล สำหรับเครื่องมือในการวัดผลส่วนใหญ่เป็นแบบทดสอบ และใช้เครื่องมือวัดเพียง 1 ชนิด สำหรับวิธีการประเมินส่วนใหญ่วัดอิงกลุ่ม แต่การใช้วิธีการประเมิน ส่วนใหญ่ใช้การวัดทั้งวัดอิงกลุ่มและอิงเกณฑ์ สำหรับความสอดคล้องระหว่างหลักสูตรพยาบาลศาสตร์ กับแผนพัฒนาการสาธารณสุขแห่งชาติฉบับที่ 6 มีคำศัพท์ที่เป็นความคิดรวบยอดทางสาธารณสุขในหลักสูตรของสถาบันต่างๆ อยู่ระหว่างร้อยละ 28.47-53.57 ของคำศัพท์ที่เป็นความคิดรวบยอมทางสาธารณสุขในแผนพัฒนาการสาธารณสุขแห่งชาติฉบับที่ 6