ต้นทุนและรายได้จากการผลิตน้ำมันถั่วลิสง

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้มุ่งศึกษาถึงต้นทุนและรายได้จากการใช้ถั่วลิสงเป็นวัตถุดิบในการสกัดน้ำมันของอุตสาหกรรมน้ำมันพืช ทั้งนี้เนื่องจากถั่วลิสงเป็นเมล็ดพืชน้ำมันที่มีปริมาณน้ำมันสูงถึง 45% ของน้ำหนักเมล็ดถั่ว ซึ่งนับว่ามากกว่าเมล็ดพืชน้ำมันอื่นๆ หลายชนิด และถั่วลิสงเป็นพืชที่ปลูกกันได้ดีแทบทุกภาคของประเทศไทย ในปัจจุบันปริมาณถั่วลิสงยังไม่เพียงพอกับความต้องการทั้งทางด้านการบริโภคโดยตรงและการใช้เป็นวัตถุดิบในการสกัดน้ำมัน จึงทำให้ถั่วลิสงมีราคาสูง ด้วยเหตุนี้อุตสาหกรรมการผลิตน้ำมันถั่วลิสงจึงซบเซากว่าที่ควร จากการใช้ข้อมูลการสำรวจในเดือนธันวาคม 2526 โรงงานที่มีการกระเทาะเปลือกถั่วลิสงเองถ้านำเมล็ดถั่วที่ได้จากการกระเทาะเปลือกจำหน่ายไปทันที จะได้รับอัตราผลตอบแทนต่อต้นทุนการผลิตโดยเฉลี่ย 11.36% แต่ถ้านำเมล็ดถั่วที่ได้ไปเป็นวัตถุดิบในการสกัดน้ำมันจะได้อัตราผลตอบแทนต่อต้นทุนการผลิตโดยเฉลี่ยลดลงเป็น 2.92% ยกเว้นโรงงานจะใช้เฉพาะเมล็ดถั่วขนาดเล็กและถั่วซีกซึ่งไม่เป็นที่นิยมบริโภคโดยตรงในการสกัดน้ำมันจะได้รับอัตราผลตอบแทนต่อต้นทุนการผลิตจากการผลิตน้ำมันถั่วลิสงโดยเฉลี่ยถึง 27.44% นอกจากนี้จากการวิเคราะห์ต้นทุนการผลิตน้ำมันถั่วลิสงของโรงงานต่างๆ ที่มีกรรมวิธีการผลิตต่างกัน พบว่ากระบวนการผลิตน้ำมันถั่วลิสงไม่ว่าจะใช้วิธีคั่วหรือนึ่งก็ตาม จะไม่มีผลทำให้ต้นทุนการผลิตแตกต่างกันเป็นสาระสำคัญ ปัจจัยสำคัญที่จะมีผลกระทบต่อต้นทุนการผลิตคือต้นทุนวัตถุดิบ ซึ่งมีสัดส่วนต้นทุนถึง 90-94% ของต้นทุนทั้งสิ้น ดังนั้นคุณภาพของวัตถุดิบและความเคลื่อนไหวของราคาวัตถุดิบจึงเป็นปัจจัยสำคัญยิ่งอันจะมีผลกระทบต่อต้นทุนการผลิต จากการศึกษาต้นทุนการผลิตน้ำมันถั่วลิสงในช่วง 2 ปีทีผ่านมาคือในปี 2525-2526 โดยใช้ข้อมูลราคาวัตถุดิบถัวเฉลี่ยแต่ละเดือนของภูมิภาคต่างๆ ในประเทศไทย เพื่อที่จะได้ทราบถึงแนวโน้มระยะยาวของต้นทุนการผลิตน้ำมันถั่วลิสงนั้น สรุปได้ว่าต้นทุนการผลิตน้ำมันถั่วลิสงของโรงงานที่ใช้ถั่วลิสงทั้งเปลือกเป็นวัตถุดิบอยู่ระหว่างกิโลกรัมละ 20.40 บาท ถึง 52.84 บาทและต้นทุนการผลิตเฉลี่ยตลอดระยะเวลา 2 ปีที่ผ่านมาเท่ากับกิโลกรัมละ 30.32 บาท ราคาถั่วเปลือกแห้ง ณ จุดที่ต้นทุนการผลิตเท่ากับรายได้จากการผลิตจะเท่ากับกิโลกรัมละ 8.87 บาท หากราคาถั่วลิสงทั้งเปลือกแห้งสูงกว่านี้จะทำให้ต้นทุนการผลิตสูงกว่ารายได้ ดังนั้นในช่วงที่ราคาถั่วลิสงมีราคาสูงโรงงานจึงควรใช้เมล็ดพืชน้ำมันที่มีราคาต่ำกว่ามาเป็นวัตถุดิบ แนวทางในการแก้ปัญหาเพื่อการส่งเสริมการใช้ถั่วลิสงเป็นวัตถุดิบในการผลิตน้ำมันที่สำคัญได้แก่ 1. ควรส่งเสริมการปลูกถั่วลิสงให้มากกว่าเดิม และควรส่งเสริมให้เกษตรกรมีความรู้ทางวิชาการให้มากขึ้นเพื่อจะได้เพิ่มผลผลิตต่อไร่ให้สูงขึ้น ต้นทุนการปลูกถั่วลิสงของเกษตรกรเฉลี่ยต่อกิโลกรัมจะได้ลดลงและในด้านโรงงานราคาวัตถุดิบก็จะต่ำลงด้วย 2. สารพิษอะฟลาท้อกซินที่พบในน้ำมันถั่วลิสงเป็นปัญหาสำคัญด้านการจำหน่าย ซึ่งจากการศึกษาพบว่าเชื้อราชนิดที่ทำให้เกิดสารพิษนี้จะเกิดขึ้นระหว่างขั้นตอนการเก็บเกี่ยว และการเก็บรักษาที่ผิดวิธีของเกษตรกร แต่เนื่องจากปริมาณถั่วลิสงในปัจจุบันยังไม่เพียงพอแก่ความต้องการโรงงานจึงไม่สามารถควบคุมคุณภาพของวัตถุดิบที่จะซื้อได้ จึงเป็นสาเหตุให้ผลผลิตของโรงงานมีปัญหาเกี่ยวกับสารพิษอะฟลาท้อกซิน การแก้ปัญหานี้ทำได้โดยการชี้แจงให้เกษตรกรเห็นความสำคัญของปัญหาและแนะนำให้เกษตรกรทำการตากถั่วให้แห้งก่อนทำการเก็บหรือจำหน่ายต่อไป ผู้วิจัยเชื่อว่าหากสามารถแก้ไขปัญหาดังกล่าวได้ ทั้งเกษตรกรผู้ปลูกถั่วลิสงและโรงงานผลิตน้ำมันถั่วลิสงจะต้องประสบผลสำเร็จทางด้านการผลิตและการจำหน่ายอย่างแน่นอน อันจะทำให้ปริมาณน้ำมันพืชเพื่อการบริโภคมีเพิ่มขึ้นมากกว่าในปัจจุบัน