วิเคราะห์ร่างกฎหมายเกี่ยวกับการจดทะเบียนคู่ชีวิต : ศึกษากรณีการรับบุตรบุญธรรม

Abstract

วิทยานิพนธ์เล่มนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวทางกำหนดเรื่องการรับบุตรบุญธรรมของกลุ่มคนที่มีเพศวิถีแบบรักเพศเดียวกัน ประเทศไทยมีการร่างกฎหมายบันทึกทางทะเบียนคู่ชีวิตด้วยกัน 2 ฉบับ กล่าวคือ ร่างพระราชบัญญัติการจดทะเบียนคู่ชีวิต พ.ศ. .... และร่างพระราชบัญญัติคู่ชีวิต พ.ศ. .... ซึ่งร่างพระราชบัญญัติทั้ง 2 ฉบับกำหนดเรื่องการรับบุตรบุญธรรมของกลุ่มคนที่มีเพศวิถีแบบรักเพศเดียวกันไว้แตกต่างกัน ซึ่งในเรื่องดังกล่าวมีความละเอียดอ่อนและจะต้องคำนึงถึงความผาสุกและประโยชน์สูงสุดของบุตรบุญธรรม ดังนั้น เพื่อค้นคว้าหาแนวทางการกำหนดเรื่องการรับบุตรบุญธรรมที่เหมาะสม และคำนึงถึงสภาพสังคมไทยมากที่สุด จึงศึกษาเปรียบเทียบกับกฎหมายต่างประเทศ ได้แก่ ประเทศสหรัฐอเมริกา (มลรัฐฟลอริดา) ประเทศฝรั่งเศส ประเทศเยอรมนี และประเทศอังกฤษ จากการศึกษาพบว่าการรับบุตรบุญธรรมของกลุ่มคนที่มีเพศวิถีแบบรักเพศเดียวกันเป็นประเด็นที่มีความละเอียดอ่อนต่อการยอมรับของสังคม และร่างพระราชบัญญัติทั้ง 2 ฉบับ กำหนดลักษณะแนวทางของกฎหมายบันทึกทางทะเบียนคู่ชีวิตไม่ชัดเจน อีกทั้ง ยังมีการกำหนดเรื่องการรับบุตรบุญธรรมของกลุ่มคนที่มีเพศวิถีแบบรักเพศเดียวกันไว้แตกต่างกัน โดยร่างพระราชบัญญัติการจดทะเบียนคู่ชีวิต พ.ศ. .... มิได้กำหนดไว้โดยเฉพาะ จึงต้องนำประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาบังคับใช้ในฐานะกฎหมายทั่วไป ในขณะที่ร่างพระราชบัญญัติคู่ชีวิต พ.ศ. .... ประสงค์ให้มีการนำบทบัญญัติเกี่ยวกับเรื่องการรับบุตรบุญธรรมตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาบังคับใช้โดยอนุโลม และมีการกำหนดเรื่องการรับบุตรบุญธรรมไว้เฉพาะ โดยแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ในส่วนของการรับบุตรที่ติดมาของคู่ชีวิตอีกฝ่ายหนึ่งเป็นบุตรบุญธรรม และการรับบุตรบุญธรรมร่วมกัน อย่างไรก็ตาม ร่างพระราชบัญญัติทั้ง 2 ฉบับ ยังไม่สามารถนำมาบังคับใช้กับคู่ชีวิตที่มีเพศเดียวกันได้ในเงื่อนไขบางประการ นอกจากนี้ การกำหนดเรื่องการใช้อำนาจปกครองร่วมกันของคู่ชีวิตและบิดาหรือมารดาที่บุตรนั้นที่ติดมา หลังจากคู่ชีวิตจดทะเบียนรับบุตรที่ติดมาของอีกฝ่ายหนึ่งเป็นบุตรบุญธรรมเป็นการกำหนดนอกเหนือจากประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์กำหนด ซึ่งสิทธิดังกล่าวนี้คู่สมรสตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ไม่ได้รับการคุ้มครอง จึงเป็นกรณีที่คู่ชีวิตได้รับสิทธิดังกล่าวเกินไปกว่าคู่สมรส ด้วยเหตุดังกล่าวข้างต้นจึงเสนอแนะให้กลุ่มคนที่มีเพศวิถีแบบรักเพศเดียวกันสามารถรับบุตรบุญธรรมโดยบุคคลคนเดียวได้ตามกฎหมาย โดยกำหนดแก้ไขบทบัญญัติในกฎหมายบันทึกทางทะเบียนคู่ชีวิตให้มีความชัดเจนขึ้น และหลีกเลี่ยงการตีความในอนาคต อย่างไรก็ตาม ประเทศไทยยังไม่ควรอนุญาตให้กลุ่มบุคคลที่มีเพศวิถีแบบรักเพศเดียวกันรับบุตรที่ติดมาของคู่ชีวิตอีกฝ่ายหนึ่งเป็นบุตรบุญธรรม และรับบุตรบุญธรรมร่วมกัน เนื่องจาก อาจก่อให้เกิดปัญหาทางกฎหมายและผลกระทบทางสังคมอื่นๆ