มาตรการทางกฎหมายในการคุ้มครองสิทธิของผู้ต้องหาหรือจำเลยผู้วิกลจริต

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงปัญหาของกระบวนการดำเนินคดีอาญากรณีผู้ต้องหาหรือจำเลยเป็นบุคคลวิกลจริตของประเทศไทย ดังที่ปรากฏอยู่ในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา และ พระราชบัญญัติสุขภาพจิต พ.ศ. 2551 และแสวงหามาตรการทางกฎหมายที่เหมาะสมที่จะสามารถนำมาปรับปรุงแก้ไขกระบวนการดำเนินคดีอาญาของประเทศไทยให้มีความสมบูรณ์และทำให้ผู้ต้องหาหรือจำเลยผู้วิกลจริตได้รับความยุติธรรมในการดำเนินคดีอาญามากยิ่งขึ้น จากการศึกษาพบว่า กระบวนการดำเนินคดีอาญากรณีผู้ต้องหาหรือจำเลยเป็นผู้วิกลจริตของประเทศไทยมีความคลุมเครือและไม่ชัดเจนอยู่หลายประการ ประการแรก คือ การไม่มีบทบัญญัติกำหนดกระบวนการตรวจสอบคำสั่งของพนักงานสอบสวนหรือศาลที่สั่งให้ส่งตัวผู้ต้องหาหรือจำเลยผู้วิกลจริตไปควบคุมรักษาในโรงพยาบาลและคำสั่งที่ให้บุคคลผู้นั้นกลับเข้าสู่การดำเนินคดีที่แน่นอน ประการที่สอง คือ การควบคุมตัวผู้ต้องหาหรือจำเลยผู้วิกลจริตไว้รักษาในโรงพยาบาลไม่มีการกำหนดกรอบระยะเวลาในการควบคุมตัว และประการสุดท้าย คือ ความไม่ชัดเจนของสิทธิในการมีทนายความของผู้ต้องหาหรือจำเลยผู้วิกลจริต ซึ่งความไม่ชัดเจนของกระบวนการดำเนินคดีอาญาทั้งหลายเหล่านี้เป็นเหตุให้ผู้ต้องหาหรือจำเลยผู้วิกลจริตไม่ได้รับความคุ้มครองสิทธิในการดำเนินคดีอาญาเท่าที่ควรและอาจก่อให้เกิดความไม่ยุติธรรมในการดำเนินคดีได้ ด้วยเหตุที่ได้กล่าวมาในข้างต้น จึงขอเสนอให้แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา และพระราชบัญญัติสุขภาพจิต พ.ศ. 2551 โดยกำหนดให้มีการบัญญัติกระบวนการออกคำสั่งให้ส่งตัวผู้ต้องหาหรือจำเลยผู้วิกลจริตไปควบคุมรักษาในโรงพยาบาล คำสั่งให้ดำเนินคดีต่อไป และคำสั่งที่ให้บุคคลผู้นั้นกลับเข้าสู่การดำเนินคดีภายหลังเข้ารับการรักษาเป็นลายลักษณ์อักษรที่แน่นอน รวมถึงเปิดโอกาสให้ผู้ต้องหาหรือจำเลยผู้วิกลจริตสามารถโต้แย้งความถูกต้องของการออกคำสั่งดังกล่าวได้ กำหนดกรอบระยะเวลาในการควบคุมรักษา และกำหนดให้ผู้ต้องหาหรือจำเลยผู้วิกลจริตทุกคนจะต้องมีทนายความให้ความช่วยเหลือในการดำเนินคดีทุกกรณีตลอดการดำเนินคดี ซึ่งมาตรการเหล่านี้จะส่งผลให้ผู้ต้องหาหรือจำเลยผู้วิกลจริตได้รับการคุ้มครองสิทธิในการดำเนินคดีอาญาอย่างแท้จริง