ธรณีวิทยาโครงสร้าง จังหวัดนครสวรรค์

Abstract

จังหวัดนครสวรรค์ ตั้งอยู่บนที่ราบลุ่มภาคกลางตอนบนของประเทศไทย มีความสูงเฉลี่ยประมาณ 20-30 เมตร จากระดับน้ำทะเลปานกลาง จากแผนที่ภูมิประเทศและแบบจำลองความสูงเชิงเลข พบแนวการวางตัวภูเขาโดด (Monadnock) ทิศทางเหนือ-ใต้ถึงตะวันตกเฉียงเหนือ-ตะวันออกเฉียงใต้ ขณะเดียวกันบริเวณด้านตะวันออกเฉียงใต้ของพื้นที่ศึกษา เป็นลักษณะเนินขนาดใหญ่ รูปร่างคล้ายวงรีภายในพบแนวหินปูนของหมวดหินตากฟ้าของกลุ่มหินสระบุรีที่ต่อเนื่องมาจากลานเขาขวาง และบริเวณเขาหลวงตะวันตกของอำเภอเมืองนครสวรรค์ ที่พบธรณีวิทยาโครงสร้าง โครงสร้างเกยทับชัยนาท ซึ่งลักษณะสัณฐานที่กล่าวมาข้างต้นคาดว่าเป็นผลจากเลื่อนตัวของเขตรอยเลื่อนแม่ปิงทำให้เกิดการยกตัวสูงขึ้นของพื้นที่ศึกษาและส่งต่อลักษณะธรณีสัณฐานของพื้นที่ศึกษา จากการศึกษาแนวเส้น ผลการวิเคราะห์แนวเส้นพบทิศทางหลักของแนวเส้นสอดคล้องกับแนวภูเขาที่วางตัวอยู่ในพื้นที่ศึกษาและสัมพันธ์อยู่กับเขตรอยเลื่อนแม่ปิงที่พาดผ่านพื้นที่ศึกษาด้วยเช่นกัน นอกจากนี้การศึกษาภาคสนาม หินโผล่ในพื้นที่ศึกษาพบหลักฐานการเลื่อนตัวจากรอยเลื่อน รอยครูด ที่นำมาวิเคราะห์หาความเค้นหลักผ่านโปรแกรมวินเทนซอร์ แสดงทิศทางความเค้นหลักของพื้นที่ศึกษาภาคสนามเป็นแรงอัดในทิศเหนือ-ใต้ ซึ่งแนวแรงของเค้นหลักสัมพันธ์กับเหตุการณ์ธรณีวิทยาแปรสัณฐานของการชนกันภายในของแผ่นเปลือกโลกอินโดจีนเหนือและแผ่นเปลือกโลกอินโดจีนใต้ และการเลื่อนตัวแบบซ้ายข้าวของเขตรอยเลื่อนแม่ปิงทำให้เกิดการยกตัวของโครงสร้างแบบโครงสร้างดอกไม้บวก ที่ทำให้เกิดลักษณะปรากฏของแนวเขาในทิศเหนือ-ใต้ถึงตะวันตกเฉียงเหนือ-ตะวันออกเฉียงใต้ สภาพภูมิประเทศและลักษณะธรณีสัณฐานของจังหวัดนครสวรรค์ในปัจจุบัน คาดว่าส่วนที่เหลืออยู่เป็นส่วนของแกนกลางโครงสร้างหลัก อันเป็นผลจากกระบวนการเปลี่ยนสภาพเนื่องจากความเค้นและผลจากกระบวนการผุพังและพัดพา ซึ่งเกิดขึ้นตั้งแต่ยุคเพอร์เมียนจนถึงปัจจุบัน