การเปลี่ยนแปลงสภาพย่านตลาดหลักของเมืองกับการพัฒนานครลำปาง

Abstract

ตลาดเป็นโลกแวดล้อมทางกายภาพของเมือง ทำหน้าที่ให้บริการแก่ชุมชนเป็นหน้าที่หลักจึงเป็นสิ่งจำเป็นพื้นฐาน เป็นส่วนหนึ่งของชุมชนที่มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับวิถีชีวิตชุมชน เมื่อสภาพแวดล้อมของเมืองเปลี่ยนแปลงไปย่อมส่งผลให้กิจกรรมตลาด ต้องปรับตัวและเปลี่ยนแปลงไปเช่นกัน นครลำปาง เป็นชุมชนเมืองหนึ่งที่มีความสำคัญทางการค้ามาตั้งแต่อดีต มีย่านตลาดหลักกลางเมือง ซึ่งเป็นย่านตลาดเก่าแก่ของเมือง วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มุ่งศึกษากิจกรรมตลาดในชุมชนเมืองนครลำปาง โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาความรู้ ความเข้าใจ ความสัมพันธ์ระหว่างเมืองกับตลาด โดยเฉพาะอย่างยิ่งย่านตลาดหลัก โดยการหาความสัมพันธ์ของสภาพการพัฒนานครลำปาง กับสภาพการพัฒนาตลาดของเมืองตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ซึ่งได้แบ่งช่วงระยะเวลาในการศึกษาออกเป็น 3 ยุค พร้อมทั้งเสนอแนวความคิดในการพัฒนาในอนาคต จากการศึกษาพบว่าตลาดได้พัฒนาขึ้นมาพร้อมกับการเกิดชุมชนนครลำปาง มีที่ตั้งสัมพันธ์ใกล้ชิดกับชุมชนและเส้นทางคมนาคมที่สำคัญ โดยในอดีตเจ้าเมืองเป็นผู้มีผลประโยชน์จากตลาดโดยตรง แล้วต่อมาจึงเป็นตลาดของประชาชนในชุมชนอย่างแท้จริง โครงข่ายตลาดในนครลำปางมี 2 ลักษณะคือโครงข่ายยระยะใกล้หรือภายในชุมชน และโครงข่ายระยะไกลหรือระหว่างเมืองและชุมชน โดยมีโครงข่ายระยะใกล้เป็นลักษณะพื้นฐาน ส่วนโครงข่ายระยะไกลระหว่างเมืองนั้นมีลักษณะเปลี่ยนแปลงไปตามปัจจัยต่างๆ ตามกาลเวลา ได้แก่ การพัฒนาเส้นทางคมนาคมขนส่ง การเมืองการปกครองและทำเลที่ตั้งที่เป็นศูนย์กลางของจังหวัดลำปาง ในอดีตตลาดมีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับ วิถีชีวิตชาวชุมชนเมืองนครลำปางมากกว่าในปัจจุบัน เพราะปัจจุบันตลาดต้องเผชิญกับสภาพการดำเนินชีวิตแบบสมัยใหม่ และการแข่งขันของห้างร้านที่ทันสมัยกว่า จึงต้องเร่งปรับปรุงให้สามารถคงอยู่ได้ต่อไป