รูปแบบของกระบวนการยุติธรรมทางอาญาในการแก้ไขปัญหาผู้เสพและผู้ติดยาเสพติด

Abstract

การแก้ไขปัญหายาเสพติดโดยทั่วไปมีรูปแบบมาตรฐานอยู่ 2 รูปแบบ คือ รูปแบบแรก ใช้แนวความคิดในการลดอุปทานของยาเสพติด (Supply Reduction) โดยมุ่งเน้นในการปราบปรามและลงโทษผู้ผลิตและจำหน่ายยาเสพติด รูปแบบที่สอง ใช้แนวความคิดในการลดอุปสงค์ของยาเสพติด (Demand Reduction) โดยมุ่งเน้นการบำบัดรักษาและฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติด และลดความต้องการใช้ยา ปัจจุบันกฎหมายที่นิยมใช้อยู่ในนานาประเทศมักตอบสนองต่อรูปแบบของการแก้ไขปัญหายาเสพติดของประเทศนั้น ๆ สำหรับประเทศไทยนั้นผู้วิจัยพบว่ามีการใช้รูปแบบของการลดอุปทานของยาเสพติดมานาน จนกระทั่งในปีพ.ศ.2545 จึงเริ่มมีนโยบายในการลดอุปสงค์ของยาเสพติด ผู้วิจัยพบว่ากระบวนการแก้ปัญหาแสะกฎหมายของไทยยังขาดความเป็นเอกภาพ เพราะมีกฎหมายที่ตราขึ้นมาหลายยุคหลายสมัยแตกต่างก้น และมีแนวนโยบายของกฎหมายที่ไม่สอดคล้องต้องกันอยู่หลายเรื่องด้วยกัน จากการศึกษากฎหมายของประเทศที่อ้างว่าประสบความสำเร็จในการต่อต้านยาเสพติด เช่น ประเทศแถบสแกนดิเนเวีย ผู้วิจัยพบว่าเป็นประเทศที่เน้นนโยบายลดอุปสงค์ของยาเสพติดจะได้รับผลที่พึงประสงค์และยั่งยืนกว่าประเทศที่ใช้แด่นโยบายลดอุปทานของยาเสพติดแต่เพียงอย่างเดียว ผู้วิจัยจึงเสนอว่าควรจะได้มีการพัฒนากฎหมายให้เหมาะสมกับสภาวะการมากขึ้น โดยจัดอัตราส่วนของรูปแบบกฎหมายที่ลดอุปสงค์และอุปทานของยาเสพติดเสียใหม่ และเน้นรูปแบบกฎหมายที่ลดอุปสงค์ของยาเสพติดให้มากกว่าเดิม รวมถึงควรจัดระบบการต่อต้านยาเสพติดให้เป็นเอกภาพ และสร้างความเช้าใจที่ดีแก่ผู้ปฏิบัติและบังคับใช้กฎหมายด้วย