ความสัมพันธ์ระหว่างขนาดสำนักงานสอบบัญชี ขนาดกิจการ กับการจัดการกำไร กรณีบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย

Abstract

งานวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างขนาดสํานักงานสอบบัญชี ขนาด กิจการกับการจัดการกําไร ซึ่งทําการวิจัยเชิงประจักษ์โดยใช้กลุ่มตัวอย่างจากบริษัทที่จดทะเบียนในตลาด หลักทรัพย์แห่งประเทศไทย ในปี พ.ศ. 2547 จํานวน 284 บริษัท และทําการวิเคราะห์ผลทางสถิติ โดยใช้การ วิเคราะห์ความถดถอยเชิงพหุในการทดสอบความสัมพันธ์ ณ ระดับความเชื่อมั่นที่ 95% โดยใช้ค่ารายการ คงค้างที่ขึ้นกับดุลยพินิจของผู้บริหาร ซึ่งคํานวณจากตัวแบบจําลองของ Modified Jones (1991) แทนการ จัดการกําไร ปัจจัยที่มุ่งเน้นศึกษา ได้แก่ ขนาดสํานักงานสอบบัญชี ขนาดกิจการ ผลการวิจัยพบว่า ขนาดสํานักงานสอบบัญชีไม่มีความสัมพันธ์ต่อการจัดการกําไรอย่างมีนัยสําคัญ ทางสถิติ และขนาดกิจการมีความสัมพันธ์ในทิศทางเดียวกับการจัดการกําไรอย่างมีนัยสําคัญทางสถิติ นอกจากนี้ หากจําแนกวิเคราะห์เฉพาะกลุ่มบริษัทที่ได้รับบริการตรวจสอบบัญชีจากสํานักงานสอบบัญชี ขนาดใหญ่ (Big 4 Audit Firm) พบว่า ขนาดกิจการไม่มีความสัมพันธ์กับการจัดการกําไร อย่างมีนัยสําคัญ ทางสถิติ สําหรับกลุ่มบริษัทที่ได้รับบริการตรวจสอบบัญชีจากสํานักงานสอบบัญชีขนาดเล็ก (Non – Big4 Audit Firm) พบว่า ขนาดกิจการมีความสัมพันธ์ในทิศทางเดียวกับการจัดการกําไร อย่างมีนัยสําคัญทาง สถิติ และจากการเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยของการจัดการกําไร พบว่า ค่าเฉลี่ยของกลุ่มบริษัทที่ได้รับบริการ ตรวจสอบบัญชีจากสํานักงานสอบบัญชีขนาดใหญ่ (Big 4 Audit Firm) มีค่าเฉลี่ยน้อยกว่ากลุ่มบริษัทที่ ได้รับบริการตรวจสอบบัญชีจากสํานักงานสอบบัญชีขนาดเล็ก (Non - Big4 Audit Firm) ซึ่งอาจจะ หมายความได้ว่า สํานักงานสอบบัญชีขนาดใหญ่ (Big 4 Audit Firm) มีอิทธิพลในการยับยั้งการจัดการกําไร ของทุกขนาดกิจการ แต่สํานักงานสอบบัญชีขนาดเล็ก (Non – Big4 Audit Firm) นั้น อิทธิพลในการยับยั้ง การจัดการกําไรจะลดลงเมื่อขนาดกิจการใหญ่ขึ้น ซึ่งอาจจะเนื่องมาจากกิจการขนาดใหญ่มีอํานาจต่อรอง กับสํานักงานสอบบัญชีขนาดเล็ก(Non - Big4 Audit)