อำนาจรัฐในสถานการณ์ฉุกเฉินกับสิทธิมนุษยชน : ศึกษาในกรณีพระราชบัญญัติว่าด้วยการบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ. 2495

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มุ่งที่จะศึกษาแนวคิดและกลไกทางกฎหมายใน พ.ร.บ.ว่าด้วยการบริหารราชการ ในสถานการณ์ฉุกเฉน พ.ศ. 2495 เพื่อให้การบังคับใช้กฎหมายมีประสิทธิภาพและขณะเดียวกันกับการคุ้มครองสิทธิมนุษยชน จากการศึกษาพบว่าแนวคิดของการบังคับให้กฎหมายในสถานการณ์ฉุกเฉินของประเทศไทย, อังกฤษ, ฝรั่งเศส และองค์การรหว่างประเทศเห็นถึงความจำเป็นที่จะต้องให้รัฐมีอำนาจที่กว้างขวางกว่าเวลาปรกติเพื่อยับยั้ง สถานการณ์ที่เกิดขึ้นในระยะเวลาอันสั้นแม้ว่าการให้อำนาจด้งกล่าวอาจกระทบต่อสิทธิมนุษยชนก็ตาม การบังคับใช้กฎหมายของไทยให้ความสำคัญในประสิทธิภาพของการให้อำนาจซึ่งแตกต่างจากอังกฤษ ฝรั่งเสส และแนว ทางคณะกรรมการนิติศาสตร์สากล นอกจากประสิทธิภาพในการบังคับให้อำนาจแล้วรัฐไม่อาจละเลยต่อการคุ้มครองสิทธิมนุษยชน ในสถานการณ์ฉุกเฉินการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนไม่อาจจะดำเนินการเช่นนเดียวกับเวลา ปรกติ ความเคร่งครัดในหลักการดังกล่าวควรผ่อนคลายลงสิทธิบางอย่างอาจต้องถูกจำกัดตามความจำเป็น ซึ่งคณะกรรมการนิติศาสตร์สากลได้กำหนดมาตรฐานขั้นต่ำของสิทธิมนุษยชนในสถานการณ์ฉุกเฉินไว้ คณะกรรมการ สิทธิมนุษยชนที่จัดตั้งขึ้นตามกติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและทางการเมืองได้นำไปเป็นแนวทาง ในการพิจารณาถึงการปฏิบัติในการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนเพื่อให้การใช้อำนาจรัฐในสถานการณ์ฉุกเฉินมีสัดส่วน ที่สมดุลยระหว่างประสิทธิภาพของการให้อำนาจกับการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนพบว่าประเทศต่าง ๆ ได้กำหนดกลไกทางกฎหมายที่สำคัญสรุปได้คือการเชื่อมโยงการให้อำนาจของรัฐในสถานการณ์ฉุกเฉินกับฝ่ายนิติบัญญัติ, การคง ให้ศาลมีอำนาจในการประกันสิทธิของประชาชนแม้ในสถานการณ์ฉุกเฉินและการยินยอมให้มีการตรวจสอบถึงการคุ้มครองสิทธิมนุษยชน โดยองค์กรภายนอกอื่น ๆ เช่นคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนตามกติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและหางการเมือง องค์กรเอกชน และสื่อสารมวลชน เป็นต้น เพื่อให้การบังคับใช้ พ.ร.บ.ว่าด้วยการบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ. 2495 ได้ สัดส่วนระหว่างประสิทธิภาพในการบริหารราชการและการคุ้มครองสิทธิมนุษชนในสถานการณ์ฉุกเฉินในมาตรฐานสากล ควรปรับปรุงกฎหมายให้เป็นไปตามแนวทางดังกล่าวข้างต้น