โลกาภิวัตน์ การเมืองและนโยบายแปรรูป : กรณีบริษัทบางจากปิโตรเลียม จำกัด (มหาชน) ประเทศไทย

Abstract

งานวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์ที่จะศึกษาถึงอิทธิพลของโลกาภิวัตน์ต่อนโยบายการแปรรูปบริษัทบางจาก มีประเด็นที่ต้องการศึกษา 3 ประเด็น คือ (1) อิทธิพลของโลกาภิวัตน์และการเมืองที่มีต่อนโยบาย (2) การเปลี่ยนแปลงนโยบาย และ (3) พฤติกรรมในกระบวนนโยบาย ประเภทการวิจัย จัดเป็นประเภทพรรณนาและแปลความ ส่วนวิธีการรวบรวมข้อมูลกระทำโดยการวิจัยเอกสารและสัมภาษณ์ ผลการวิจัยพบว่า (1) นโยบายการแปรรูปบางจากมีข้อจำกัดเชิงโครงสร้าง 3 ด้าน คือ ด้านแรก การเร่งแปรรูปตามกรอบเวลา IMF ด้านที่สอง โลกาภิวัตน์ทางเศรษฐกิจมีผลทำให้เกิดการต่อต้านโดยความพยายามสร้างกระแสท้องถิ่นนิยมของบริษัทบางจาก และด้านที่สาม บริษัทบางจากมีปัญหาพื้นทางด้านหนี้ เทคโนโลยี การดำเนินงานและสถานที่ ทำให้การแปรรูปโดยการขายหุ้นทำได้ยาก โดยเฉพาะการขายให้คนไทยและได้ราคาดี (2) การแปรรูปมีการเมืองในกระบวนนโยบาย เกิดความขัดแย้งเรื่องการกำหนดแนวทางในการแปรรูป การต่อสู้เพื่อผลักดันนโยบายและการตอบโต้กันในนโยบาย การแปรรูปบางจากมีปัญหาตั้งแต่แรกว่าจะขายหุ้นให้ใคร จำนวนเท่าไร ฝ่ายรัฐบาลต้องการขายหุ้นให้พันธมิตร ขณะที่ฝ่ายบางจากต้องการขายหุ้นให้คนไทย แต่ก็ไม่สามารถหาคนมาซื้อได้ ฝ่ายบางจากประสบความสำเร็จในการสร้างกระแสท้องถิ่นนิยมขึ้นมาในระดับหนึ่ง และเป็น ผู้กล่าวหาว่าฝ่ายที่ต้องการขายหุ้นมีคอมมิสชั่น จนอีกฝ่ายหนึ่งออกมาตอบโต้ เป็นผลให้กิจการ บางจากเสียหาย ราคาหุ้นตก เกิดการแตกแยกและเสียชื่อเสียง การต่อสู้กันทำให้แนวทางของนโยบายแปรรูปปรับเปลี่ยนไปมา การวิจัยได้เสนอให้คำนึงถึงปัจจัยของความสำเร็จในการแปรรูป ระวังปัญหาการเมือง วาระซ่อนเร้นในนโยบาย และควรกำหนดบทบาทและทิศทางของบริษัทบางจาก ให้ชัด รวมทั้งการพิจารณาแก้ปัญหาพื้นฐานอย่างจริงจัง