การพักอาศัยเพื่อกิจกรรมการพัฒนาจิตใจของผู้เข้าร่วมกิจกรรมแบบเป็นคณะกับแบบรายบุคคล

Abstract

การพัฒนาจิตใจมีประโยชน์ต่อการดำรงชีวิต ด้านสุขภาพจิต บุคลิกภาพ สุขภาพกาย ผ่อนคลายจากความเครียด ยกระดับคุณภาพมนุษย์ อีกทั้งบริบทของแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 10 (พ.ศ.2550-2554) มีเนื้อหาสาระเกี่ยวกับการพัฒนามนุษย์ให้มีคุณธรรม รวมทั้งกรมศาสนาที่ต้องการพัฒนาคุณภาพและคุณธรรมประชาชน โดยงานวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพที่พักอาศัย สิ่งอำนวยความสะดวก กิจกรรม และค่าใช้จ่าย เปรียบเทียบกับความต้องการของผู้ที่เข้าร่วมกิจกรรมแบบเป็นคณะกับแบบรายบุคคลที่มีความหลากหลาย และเสนอแนะแนวทางการพัฒนารูปแบบการพักอาศัยและกิจกรรมเพื่อการพัฒนาจิตใจสนองตอบต่อผู้ที่เข้าร่วมกิจกรรม โดยมีสมมติฐานว่า ความแตกต่างของประเภทผู้เข้าร่วมกิจกรรม มีผลต่อการพักอาศัยและการจัดกิจกรรมเพื่อการพัฒนาจิตใจ กระบวนการวิจัยได้กำหนดกลุ่มประชากรที่จะศึกษาคือ วัดสุนันทวนาราม โดยคัดเลือกจากกลุ่มประชากรทั้งหมด ที่ตั้งขึ้นตามระเบียบมหาเถรสมาคม จำนวน 1,001 แห่ง โดยจะศึกษาในปัจจัยด้านที่พักอาศัย ด้านสิ่งอำนวยความสะดวก ด้านกิจกรรม ด้านค่าใช้จ่าย และด้านประเภทหรือลักษณะของผู้เข้าร่วมกิจกรรม การศึกษาจะมุ่งเน้นผู้เข้าร่วมกิจกรรมแบบพักค้างเท่านั้น โดยมีการศึกษาเกี่ยวกับแนวคิดด้านกายภาพ ซึ่งประกอบด้วยอุปสงค์ด้านที่พัก สภาพที่อยู่และสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมสำหรับพัฒนาจิตใจ แนวคิดด้านกิจกรรม ซึ่งประกอบด้วยหลักมหาสติปัฏฐานสูตร แนวคิดด้านการตลาด ซึ่งประกอบด้วยการตลาดเพื่อสังคม การตลาดเพื่อชุมชน จริยธรรมทางการตลาดและการรับผิดชอบต่อสังคม รวมถึงส่วนผสมทางการตลาด โดยเก็บรวบรวมข้อมูลทั้งข้อมูลทุติยภูมิและข้อมูลปฐมภูมิ ด้วยการสังเกต สำรวจ แบบสัมภาษณ์ผู้ดูแลวัดสุนันทวนารามจำนวน 3 ชุด แบบสอบถามผู้เข้าร่วมกิจกรรมจำนวน 333 ชุด และการทดลองเข้าร่วมกิจกรรมทั้งแบบเป็นคณะและแบบรายบุคคล ซึ่งขอบเขตด้านเวลาของการวิจัยคือ ช่วงเดือนตุลาคมถึงเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2552 ผลการศึกษาพบว่า ที่พักอาศัย สิ่งอำนวยความสะดวกสำหรับการพักอาศัยและค่าใช้จ่าย มีความสอดคล้องกับความต้องการของผู้เข้าร่วมกิจกรรม ในขณะที่สิ่งอำนวยความสะดวกสำหรับกิจกรรมและกิจกรรมนั้น มีความสอดคล้องเกือบครบถ้วนกับทุกความต้องการของผู้เข้าร่วมกิจกรรม ซึ่งสิ่งอำนวยความสะดวกสำหรับกิจกรรมประกอบด้วยอาคารหลัก 2 อาคาร คือ “ศูนย์เยาวชน” ซึ่งมีขนาดใหญ่ สามารถรองรับการอบรมผู้เข้าร่วมกิจกรรมได้ประมาณ 600 คนและประมาณ 1,000 คนสำหรับงานพิธีกรรม ในขณะที่ “ศาลาปฏิบัติธรรม” จะมีขนาดเล็กและสามารถรองรับการอบรมผู้เข้าร่วมกิจกรรมได้ประมาณ 200 คน ซึ่งผู้เข้าร่วมกิจกรรมแบบเป็นคณะอาชีพนักเรียน/นักศึกษา มีความต้องการสิ่งอำนวยความสะดวกสำหรับกิจกรรมเฉพาะศูนย์เยาวชน แต่วัดสุนันทวนารามจะจัดให้ผู้เข้าร่วมกิจกรรมแบบเป็นคณะใช้ทั้งศูนย์เยาวชนและศาลาปฏิบัติธรรม ในขณะที่ผู้เข้าร่วมกิจกรรมแบบรายบุคคลอาชีพธุรกิจส่วนตัว มีความต้องการสิ่งอำนวยความสะดวกสำหรับกิจกรรมเฉพาะศูนย์เยาวชน แต่วัดสุนันทวนารามจะจัดให้ผู้เข้าร่วมกิจกรรมแบบรายบุคคล ใช้เฉพาะศาลาปฏิบัติธรรมเป็นหลัก ในขณะที่ด้านกิจกรรมผู้เข้าร่วมกิจกรรมทั้ง 2 ประเภทมีความสนใจและต้องการปฏิบัติกิจกรรมเกือบครบถ้วนกับเจตนารมณ์ของวัดสุนันทวนาราม และผลการศึกษาทั้งหมดนั้นมีความสอดคล้องกับสมมติฐาน สำหรับการเสนอแนะแนวทางการพัฒนารูปแบบการเข้าพักอาศัยและกิจกรรมนั้น ในอนาคตการสร้างที่พักอาศัยควรคำนึงผู้สูงอายุ อีกทั้งควรออกแบบที่พักอาศัยให้ปลอดโปร่งและปลอดภัยจากสัตว์และแมลง จัดทำแผนที่ ป้ายบอกทางแสดงสถานที่ภายในวัดเป็นระยะ และควรแจ้งเรื่องลักษณะกิจกรรมว่าประกอบด้วยกิจกรรมหลักและกิจกรรมรอง เพื่อให้ผู้เข้าร่วมกิจกรรมสามารถจัดลำดับความสนใจและความต้องการปฏิบัติได้ถูกต้องและครบถ้วน ความแตกต่างของประเภทผู้เข้าร่วมกิจกรรม มีผลต่อการพักอาศัยและการจัดกิจกรรมเพื่อการพัฒนาจิตใจ ดังนั้นจึงสรุปได้ว่า ที่พักอาศัย สิ่งอำนวยความสะดวก และกิจกรรมเพื่อการพัฒนาจิตใจหากได้มีการพิจารณาตามประเภท จำนวน ช่วงระยะเวลาของการเข้าร่วมกิจกรรม ความพร้อมของสถานที่ กิจกรรมที่สนใจและต้องการปฏิบัติของผู้เข้าร่วมกิจกรรมได้อย่างครบถ้วน ย่อมเป็นผลดีต่อผู้เข้าร่วมกิจกรรม เพื่อให้ตอบสนองตามวัตถุประสงค์ เป้าหมาย เกิดความสอดคล้องและไปเป็นในทิศทางที่เหมาะสม