การนำเสนออุดมการณ์ทางพุทธศาสนาของหนังสือพิมพ์รายวัน

Abstract

ศึกษาการนำเสนออุดมการณ์ทางพุทธศาสนาในหนังสือพิมพ์ โดยเฉพาะประเด็นและลักษณะการนำเสนออุดมการณ์ทางพุทธศาสนาเหล่านั้น และศึกษาความคิดเห็นของผู้อ่านต่อการนำเสนออุดมการณ์ทางพุทธศาสนาของหนังสือพิมพ์รายวัน โดยศึกษาด้วยการวิเคราะห์เนื้อหาหนังสือพิมพ์รายวัน 4 ฉบับ ได้แก่ ข่าวสด คมชัดลึก โพสต์ทูเดย์ และมติชน ตั้งแต่เดือนมกราคม-ธันวาคม 2552 และการศึกษาความคิดเห็นของผู้อ่านด้วยการสนทนากลุ่ม ผลการวิจัยชี้ให้เห็นว่า อุดมการณ์ทางพุทธศาสนาที่นำเสนอมากที่สุดในประเด็นการประพฤติดี รองลงมาคือ กรรม และการหลุดพ้น ส่วนใหญ่นำเสนอทิศทางบวก การนำเสนอเนื้อหาเกี่ยวกับหนังสือพิมพ์รายวัน สามารถสะท้อนภาพพุทธศาสนาในสังคมไทยได้หลายแง่มุม เช่น วัตถุ มงคลนิยม พุทธประเพณี ปัจเจกนิยม พุทธแบบผสมผสาน ธรรมะประยุกต์ องค์กรด้านพุทธศาสนา ความเสื่อมของพุทธศาสนา การใช้สื่อเป็นช่องทางในการประชาสัมพันธ์/บอกบุญ ธรรมะ เชิงท่องเที่ยว เป็นต้น ความคิดเห็นของผู้อ่านต่อการนำเสนออุดมการณ์ทางพุทธศาสนาของหนังสือพิมพ์รายวัน พบว่า รูปแบบการนำเสนอเป็นประเด็นสำคัญที่จะทำให้คนสนใจอ่านเนื้อหาเกี่ยวกับพุทธศาสนาในหนังสือพิมพ์รายวัน อุดมการณ์ทางพุทธศาสนาที่ผู้อ่านคิดว่ามีการนำเสนอผ่านหนังสือพิมพ์รายวันมากที่สุดคือ อุดมการณ์ทางพุทธศาสนาแบบผสมผสาน ทั้งประเด็นอิทธิฤทธิ์ปาฏิหาริย์ พิธีกรรม และการพยากรณ์ นอกจากนี้เชื่อว่าสื่อมวลชนทำหน้าที่ในการสะท้อนภาพพุทธศาสนาเพียงบางแง่มุมเท่านั้น และหนังสือพิมพ์รวมไปถึงสื่อประเภทอื่นๆ มีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมและเผยแผ่พระพุทธศาสนา