พืชสมุนไพรไทยที่มีฤทธิ์ต้านจุลชีพ Streptococcus mutans และ Actinobacillus actinomycetemcomitans

Abstract

วัตถุประสงค์ของการวิจัยนี้คือศึกษาฤทธิ์ต้านเชื้อ Streptococcus mutans และ Actinobacillus actinomycetemcomitans ของสารสกัดจากพืชสมุนไพรไทย โดยนำพืชสมุนไพรไทย 63 ชนิด มาทำการสกัดด้วยไดคลอโรมีเทนและเมทานอล เมื่อนำไปทดสอบฤทธิ์การยับยั้งเชื้อก่อโรค ฟันผุ และโรคปริทันต์อักเสบด้วยวิธี agar diffusion พบว่ามีสารสกัดจากพืชสมุนไพรไทย 10 ชนิดที่ สามารถยับยั้งเชื้อได้อย่างน้อย 1 ชนิด และสารสกัดเมทานอลจากรากอัญชัน (Clitorea ternatea Linn.) สามารถยับยั้ง A. actinomycetemcomitans ได้ดี โดยมีบริเวณยับยั้ง 12 มิลลิเมตร จึง คัดเลือกมาศึกษาองค์ประกอบทางเคมี โดยทำการแยกด้วยเทคนิคทางโครมาโทกราฟี ได้สารใหม่ 3 ชนิด คือ (+)-4-(4-hydroxy-2-methoxyphenyl)-5-(4-hydroxybenzyl)furan-2(5H)-one 1, (+)-4- (2,4-dihydroxyphenyl)-5-(4-hydroxybenzyl)furan-2(5H)-one 2 และ (+)-4-(4-hydroxy-2- methoxyphenyl)-5-(4-hydroxy-3-methoxybenzyl)furan-2(5H)-one 3 นำสารบริสุทธิ์มาทดสอบ การยับยั้ง S. mutans และ A. actinomycetemcomitans โดยการหาความเข้มข้นต่ำสุดที่สามารถ ยับยั้งได้ด้วยวิธี broth microdilution พบว่าสาร 1 สามารถยับยั้งการเจริญต่อ S. mutans และ A. actinomycetemcomitans โดยมีค่า MIC เป็น 0.003 ไมโครโมลาร์ และ 160.092 ไมโครโมลาร์ ตามลำดับ สาร 2 มีค่า MIC ต่อ S. mutans และ A. actinomycetemcomitans เป็น 0.033 ไมโครโม ลาร์ และ 0.003 ไมโครโมลาร์ ตามลำดับ และสาร 3 มีค่า MIC ต่อ A. actinomycetemcomitans เป็น 0.003 ไมโครโมลาร์ แต่ไม่สามารถยับยั้งการเจริญของ S. mutans ที่ความเข้มข้นของสารเป็น 146.053 ไมโครโมลาร์