ปัญหาทางกฎหมายขององค์กรตามรัฐธรรมนูญ : ศึกษาเปรียบเทียบรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (พ.ศ.2540) และรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550

Abstract

องค์กรตามรัฐธรรมนูญเป็นองค์กรที่มีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชน ให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการปกครองและการตรวจสอบการใช้อำนาจรัฐเพิ่มขึ้น และปรับปรุงโครงสร้างทางการเมืองให้มีเสถียรภาพและประสิทธิภาพยิ่งขึ้น โดยให้องค์กรตามรัฐธรรมนูญนี้ทำหน้าที่เป็นองค์กรตรวจสอบการใช้อำนาจรัฐให้เป็นไปตามเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญ วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ได้ศึกษาถึง แนวคิด ทฤษฎีสำคัญอันเป็นรากฐานของจัดตั้งองค์กรตามรัฐธรรมนูญ องค์กรตามรัฐธรรมนูญตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (พ.ศ. 2540) ซึ่งเป็นรัฐธรรมนูญที่บัญญัติให้จัดตั้งองค์กรตามรัฐธรรมนูญขึ้นเป็นครั้งแรกในประเทศไทย หลังจากการใช้บังคับรัฐธรรมนูญฉบับนี้ได้เกิดปัญหาทางกฎหมายเกี่ยวกับองค์กรตามรัฐธรรมนูญในหลายกรณี ได้แก่ ปัญหาทางกฎหมายในเรื่องที่มาและสถานะขององค์กรตามรัฐธรรมนูญ ปัญหาอำนาจหน้าที่ขององค์กรตามรัฐธรรมนูญ และปัญหาการตรวจสอบการใช้อำนาจขององค์กรตามรัฐธรรมนูญ ต่อมาเมื่อรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (พ.ศ. 2550) มีผลใช้บังคับก็ได้พยายามแก้ไขปัญหาทางกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับองค์กรตามรัฐธรรมนูญหลายประการ แต่จากการศึกษาวิเคราะห์ ยังพบบทบัญญัติที่อาจนำไปสู่ปัญหาทางกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับองค์กรตามรัฐธรรมนูญในหลายกรณี ผู้เขียนจึงได้มีข้อเสนอแนะให้แก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญเพื่อแก้ปัญหาทางกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับองค์กรตามรัฐธรรมนูญ ดังนี้ กำหนดให้กระบวนการสรรหาผู้ดำรงตำแหน่งในองค์กรตามรัฐธรรมนูญให้มีความอิสระเป็นกลางและมีความเชื่อมโยงกับประชาชน กำหนดให้การควบคุมความชอบด้วยกฎหมายของกระบวนการสรรหาผู้ดำรงตำแหน่งในองค์กรตามรัฐธรรมนูญในขั้นตอนของคณะกรรมการสรรหาและที่ประชุมใหญ่ของศาลอยู่ในเขตอำนาจของศาลปกครองและขั้นตอนของวุฒิสภาอยู่ในเขตอำนาจของศาลรัฐธรรมนูญ และยกเลิกความเป็นองค์กรตามรัฐธรรมนูญขององค์กรอัยการและสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมชาติ