การพัฒนารูปแบบหลักสูตรและการเรียนการสอน สาขาคอมพิวเตอร์ศาสตร์ที่บูรณาการจริยธรรมทางคอมพิวเตอร์ : รายงานผลการวิจัย

Abstract

งานวิจัยมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาและวิเคราะห์สภาพสังคมและจริยธรรที่เกี่ยวข้องกับหลักสูตรสาขาคอมพิวเตอร์ศาสตร์ 2) พัฒนารูปแบบหลักสูตรและการเรียนการสอนสาขาคอมพิวเตอร์ศาสตร์ที่บูรณาการจริยธรรมทางคอมพิวเตอร์ และ 3) ประเมินรูปแบบที่พัฒนาขึ้น การวิจัยแบ่งออกเป็น 2 ขั้นตอน ขั้นตอนแรกเป็นการพัฒนารูปแบบจากากรวิเคราะห์เอกสารและการสัมภาษณ์ผู้ทรงคุณวุฒิ แล้วสังเคราะห์ผลการวิเคราะห์เหล่านี้นำมาสร้างเป็นรูปแบบ ขั้นตอนที่สองเป็นการประเมินรูปแบบโดยการนำไปทดลองสอนกับนักศึกษาชั้นปีที่ 3 สาขาวิศวกรรมคอมพิวเตอร์และวิทยาการคอมพิวเตอร์ จำนวน 30 คนใน 1 ภาคการศึกษา ผลการวิจัยพบว่า 1. รูปแบบหลักสูตรและการเรียนการสอนที่พัฒนาแบ่งออกเป็น 4 ระดับคือ ระดับที่ 1 รูปแบบหลักสูตรที่เป็นภาพรวมของระบบ ระดับที่ 2 องค์ประกอบของรูปแบบหลักสูตรผสมผสานกันระหว่างประเด็นทางเทคนิคและประเด็นทางสังคมและจริยธรรม ระดับที่ 3 รูปแบบการจัดรายวิชาที่บูรณาการจริยธรรมทางคอมพิวเตอร์และระดับสุดท้าย คือ องค์ประกอบของการจัดการเรียนการสอนรายวิชา ที่เน้นการปลูกฝังจริยธรรมด้วยเหตุผลและการเน้นการเรียนรู้เชิงความร่วมมือ 2. เมื่อนำรูปแบบการเรียนการสอนไปทดลองสอน พบว่า 2.1 ตัวแปรตามที่เป็นผลลัพธ์ที่เกิดจากการสอนแบบบูรณาการจริยธรรมและการเรียนรู้เชิงความร่วมมือ 2 ประการ คือ ความสามารถในการคิดวิเคราะห์จริยธรรมทางคอมพิวเตอร์ และคุณลักษณะการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักศึกษากลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยแตกต่างจากนักศึกษากลุ่มควบคุมที่ไม่ได้เรียนรายวิชานี้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 และที่ระดับ .05 ตามลำดับ แต่ตัวแปรตามการยอมรับนับถือตนเองและพฤติกรรมการทำงานกลุ่มไม่แตกต่างอย่างมีนัยสำคัญ 2.2 รูปแบบการเรียนการสอนไม่มีปฏิสัมพันธ์กับระดับความสามารถพื้นฐานทางคอมพิวเตอร์ และพบว่ารูปแบบการเรียนการสอนมีผลต่อความสามารถในการคิดวิเคราะห์จริยธรรมทางคอมพิวเตอร์และคุณลักษณะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 2.3 ภายหลังการเรียนการสอนนักศึกษาร้อยละ 90 ได้ให้ข้อมูลย้อนกลับในทางบวกต่อการจัดเนื้อและการเรียนการสอนที่บูรณาการจริยธรรมทางคอมพิวเตอร์และเน้นการเรียนรู้เชิงความร่วมมือ