ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อสภาวะสุขภาพจิตของผู้สูงอายุไทย

Abstract

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาภาวะสุขภาพจิตและปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อภาวะสุขภาพจิตของผู้สูงอายุไทย อาศัยข้อมูลทุติยภูมิจากโครงการ “สำรวจประชากรสูงอายุในประเทศไทย พ.ศ. 2554” ของสำนักงานสถิติแห่งชาติ กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร (จำนวนประชากรตัวอย่าง = 23,304) การศึกษานี้ใช้อาการหรือความรู้สึกด้านอารมณ์ ร่างกายและความคิด จำนวน 6 อาการ ได้แก่ คิดมาก/วิตกกังวลใจ รู้สึกหงุดหงิดรำคาญใจ รู้สึกหมดหวังในชีวิต รู้สึกว่าชีวิตไม่มีคุณค่า รู้สึกไม่มีความสุขและเศร้าหมอง และรู้สึกเหงาเป็นตัวแปรตามในการศึกษา และใช้วิธีการถดถอยพหุโลจีสติกในการวิเคราะห์ ผลการศึกษาพบว่า สัดส่วนของผู้สูงอายุที่รายงานปัญหาทางสุขภาพจิตมีความสัมพันธ์ในทางบวกกับอายุ และสัดส่วนผู้สูงอายุเพศหญิงที่รายงานปัญหาสุขภาพจิตมีสูงกว่าผู้สูงอายุเพศชายในทุกกลุ่มอายุ ในทั้งหมด 6 อาการ สำหรับภาวะสุขภาพจิต พบว่า มีเพียงร้อยละ 46.06 ของผู้สูงอายุ ที่มีภาวะสุขภาพจิตในระดับดี นอกจากนี้ยังพบว่า ตัวแปรเพศ อายุ ความสามารถในการทำกิจวัตรประจำวันพื้นฐาน การรับรู้เกี่ยวกับสุขภาพกาย ระดับการศึกษาสูงสุด สถานภาพสมรส เขตที่อยู่อาศัย สถานภาพในครัวเรือน การทำงาน การเข้าร่วมกิจกรรมของหมู่บ้าน/ชุมชน ระดับรายได้ และความเพียงพอของรายได้ มีอิทธิพลต่อภาวะสุขภาพจิตที่ดีของผู้สูงอายุไทย อย่างไรก็ตามหลังควบคุมตัวแปรอิสระตัวอื่นๆ พบว่า ตัวแปรเพศ ความสามารถในการทำกิจวัตรประจำวันพื้นฐาน การรับรู้เกี่ยวกับสุขภาพกาย ระดับการศึกษาสูงสุด สถานภาพสมรส เขตที่อยู่อาศัย สถานภาพในครัวเรือน การเข้าร่วมกิจกรรมของหมู่บ้าน/ชุมชน ระดับรายได้ และความเพียงพอของรายได้เท่านั้นที่มีอิทธิพลต่อภาวะสุขภาพจิตที่ดีของผู้สูงอายุไทย