การศึกษาวัฒนธรรมการถ่ายทอดดนตรีประจำชาติไทยและญี่ปุ่น

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพี่อวิเคราะห์ความหมายและคุณค่าของดนตรีประจำชาติไทยและญี่ปุ่น 2) เพื่อศึกษาวัฒนธรรมการถ่ายทอดดนตรีประจำชาติไทยและญี่ปุ่น 3) เพี่อเสนอแนวทางการถ่ายทอดดนตรีประจำชาติในโรงเรียนของประเทศไทย โดยมิวิธีการวิจัยประกอบด้วยการศึกษาเอกสารการสัมภาษณ์การสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม และการสนทนากลุ่มนักวิชาการด้านดนตรีไทยและญี่ปุ่นจำนวน 2 กลุ่ม พื้นที่ในการศึกษาประเทศไทย 4 บ้าน คือ บ้านพาทยโกศล บ้านดุริยประณีต บ้านเสนาะดุริยางค์และบ้านประดิษฐ์ไพเราะ ประเทศญี่ปุ่น 4 บ้าน คือ บ้านเซหะ (Seihin) บ้านมิยากิ (Miyagi) บ้านโตมิยาม่า (Tomiyama) และบ้านโยนิกาว่า (Yonekawa) ผลการวิจัย พบว่า 1. ดนตรีประจำชาติในความหมายที่พบในการวิจัยคือมรดกทางวัฒนธรรมดนตรีที่ตกทอดจากบรรพบุรุษเกิดการยอมรับและสืบทอดกันมารวมถึงเป็นวิถีชีวิตของคนในชาติโดยมีดนตรีปิพาทย์เป็นตัวแทนหนึ่งของดนตรีประจำชาติไทยและดนตรีโชโกกุ (Soukyoku) เป็นตัวแทนหนึ่งของดนตรีประจำชาติญี่ปุ่น คุณค่าของดนตรีประจำชาติที่พบประกอบไปด้วยคุณค่าภายในตัวดนตรีคือคุณค่าทางสุนทรียศาสตร์ในการบรรเลงดนตรีและคุณค่าภายนอกตัวดนตรีประจำชาติที่พบคือ คุณค่าทางด้านจิตใจและจริยธรรม ด้านร่างกายและบุคลิกภาพ ด้านเศรษฐกิจและด้านสังคม คุณค่าดนตรีประจำชาติมีผลทำให้ดนตรีประจำชาติดำรงอยู่ในสังคมด้วยความสำคัญในลักษณะการประสานคุณค่าทางภูมิรู้ และภูมิธรรม 2. วัฒนธรรมการถ่ายทอดดนตรีประจำชาติไทยและญี่ปุ่นนั้นมีความเหมือนโดยจุดมุ่งหมายในการถ่ายทอดเพื่อการดำรงรักษาวัฒนธรรมดนตรีประจำชาติและเพื่อการประกอบอาชีพ โดยมีรูปแบบการถ่ายทอดตามจารีตประเพณีโบราณคือการถ่ายทอดแบบตัวต่อตัวที่เรียกว่าการถ่ายทอดแบบไทยโบราณและญี่ปุ่นโบราณโดยเป็นการสอนทักษะการบรรเลงดนตรีร่วมกันการสอดแทรกคุณธรรม จริยธรรมและบุคลิกภาพของนักดนตรีไปพร้อมกัน 3. แนวทางการถ่ายทอดดนตรีประจำชาติในโรงเรียนในปัจจุบันพบว่า ประสบปัญหาในด้านการจัดการเรียนการสอนเรื่องรูปแบบและระยะ เวลาในการเรียน ด้านบุคลากรที่ขาดความรู้เชี่ยวชาญ ด้านวัสดุอุปกรณ์ที่ไม่เพียงพอกับความต้องการ แนวทางการดำเนินการจัดการเรียนการสอนที่เหมาะสมนั้นต้องเป็นการจัดทำหลักสูตรที่มิความยืดหยุ่นในเรื่องเนื้อหาและวิธีการสอนโรงเรียนประสานงานกับชุมชนและผู้รู้ในท้องถิ่นเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดการศึกษาและภาครัฐให้การสนับสนุนในด้านการผลิตและพัฒนาบุคคลากรที่มีความรู้ ความเชี่ยวชาญรวมถึงจัดสรรงบประมาณด้านบุคลากรและการจัดหาเครื่องดนตรีให้เพียงพอ รูปแบบการจัดการเรียนการสอนดนตรีประจำชาติไทยในโรงเรียนที่เหมาะสมนั้นต้องเป็นการผสมผสานแนวคิดเรื่องภูมิรู้และภูมิธรรมที่แฝงในคุณค่าวัฒนธรรมดนตรีประจำชาติเข้ากับจารีตการถ่ายทอดดนตรีประจำชาติในรูปแบบการถ่ายทอดของบ้านดนตรีโดยการเรียนการสอนนั้นต้องเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ มีความยืดหยุ่นเรื่องหลักสูตร การวัดผลและบูรณาการดนตรีประจำชาติเข้ากับรายวิชาต่าง ๆ โดยการดำเนินการจัดการเรียนการสอนดนตรีประจำชาติในรูปแบบการสร้างบรรยากาศการเรียนรู้ในโรงเรียนเหมือนบ้านดนตรีและต้องนำเอาแนวคิดเรื่องวัฒนธรรมกลุ่มในสังคมญี่ปุ่นในการดำเนินงานต่างๆ มาใช้เป็นแนวทางในการบริหารจัดการเรียนการสอนในระบบโรงเรียนต่อไป