การศึกษาวัฒนธรรมการเรียนรู้ของชุมชนกับอิทธิพลของเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร : กรณีศึกษา กลุ่มอาชีพ หมู่บ้านสามขา จังหวัดลำปาง

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวัฒนธรรมการเรียนรู้ของชุมชนกับอิทธิพลเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร และเพื่อนำเสนอแนวทางการพัฒนาการเรียนเของชุมชน ผู้วิจัยใช้วิธีการวิจัยโดยการสังเกตแบบมีส่วนร่วมและสัมภาษณ์เชิงลึกกับกลุ่มอาชีพ 3 กลุ่ม และผู้นำของชุมชน ผลการวิจัยสรุปได้ดังนี้ 1. วัฒนธรรมการเรียนเของชุมชนก่อนมีเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร การพัฒนาชุมชนแยกส่วนกันอย่างชัดเจนระหว่างชุมชน และโรงเรียน ทำให้รูปแบบการเรียนรู้ในโรงเรียนเป็นแบบ Pedagogy และชุมชนส่วนใหญ่เป็น Andragogy เพราะชุมชนต้องช่วยเหลือตัวเองมาตลอด การจัดการความรู้ยังไม่เป็นระบบเท่าที่ควร มีการจดบันทึกไว้บ้าง เช่น ตำรายา แต่เรื่องราวของชุมชนจะเป็นการเล่าต่อกันมา ไม่มีการเผยแพร่ความรู้สู่ชุมชนอื่น 2. วัฒนธรรมการเรียนเของชุมชนหลังมีเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร โรงเรียนเข้ามาเป็นแกนหลักในการพัฒนาชุมชน โดยมีครูและนักเรียนเป็นกำลังสำคัญ ดังนั้น รูปแบบการเรียนจึงเป็นการผสมผสาน Synagogy โดยเรียนรู้ในกิจกรรมของชุมชนตามความต้องการของเด็กและเยาวชนมากขึ้น แต่การสอนตามหลักสูตรก็ยังมีอยู่ การจัดการความรู้เป็นระบบมากขึ้น มีการจัดทำข้อมูลชุมชน และกระจายความรู้สู่ชุมชนอื่นๆ สร้างเครือข่ายชุมชน 3. ผลกระทบของเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารต่อระดับบุคคล เด็กและเยาวชนได้รับผลกระทบจากเทคโนโลยีมากที่สุด เนื่องจากความอยากรู้อยากเห็นทำให้กล้าทดลอง เรียนรู้สิ่งใหม่ๆ ทำให้ใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารพัฒนาการเรียนรู้มากที่สุด ผู้ใหญ่ได้รับผลกระทบที่แตกต่างกัน ตามปัจจัยต่างๆ เช่น คุณลักษณะของบุคคล, ความจำเป็นบังคับ เป็นต้น 4. ผลกระทบของเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารต่อระดับสังคม ชุมชนมีการนำเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารมาใช้ประโยชน์เพื่อแก้ปัญหาและพัฒนาชุมชนทำให้เกิดความสัมพันธ์ที่ดีในชุมชนและมีการจัดการความรู้แบบเป็นระบบมากขึ้น 5. แนวทางการพัฒนาการเรียนรู้ ควรให้ชุมชนได้โอกาสในการเข้าถึงข้อมูลข่าวสาร พร้อมกับการฝึกวิปัสสนาให้มีสติปัญญาในการเลือกรับข้อมูลข่าวสารที่เป็นประโยชน์ เพื่อสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ และเปิดโอกาสรวมทั้งกระตุ้นให้ชุมชนเห็นถึงแนวทางการนำเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารมาใช้ประโยชน์ในการพัฒนาคุณภาพชีวิตต่อไป ในด้านการสร้างเครือข่ายชุมชน ชุมชนเข้มแข็งควรทำหน้าที่เป็นครูพี่เลี้ยงถ่ายทอดความรู้ให้กับชุมชนข้างเคียงเพื่อส่งเสริมการพัฒนาไปพร้อมๆ กัน