แนวทางการจัดการศึกษาเพื่อสืบสานศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่นตามแนวพระราชดำริสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี : กรณีศึกษา โรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดน : รายงานการวิจัย

Abstract

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 2 ประการคือ 1) เพื่อวิเคราะห์แนวคิด หลักปฏิบัติงานและการจัดการศึกษาเพื่อการสืบสานศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่นของโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดน และ 2) เพื่อนำเสนอแนวทางการจัดการเรียนการสอนเพื่อสืบสานศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่นของโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนตาม แนวพระราชดำริของสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี วิธีที่ใช้ในการวิจัยคือ การศึกษาเอกสาร การสัมภาษณ์ผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง การสนทนากลุ่มครูใหญ่ ครู ปราชญ์ ชุมชน ผู้นำชุมชน ผู้ปกครองและศิษย์เก่าของโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนจาก 6 โรงเรียนตำรวจตระเวน ชายแดน และ 2 ศูนย์การเรียนตำรวจตระเวนชายแดน ภาคละ 2 แห่ง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือ แบบ สัมภาษณ์ และแบบสนทนากลุ่ม ผลการวิจัยพบว่า การจัดการศึกษาเป็นภารกิจหนึ่งของตำรวจตระเวนชายแดนที่จัดให้กับเด็กและ เยาวชนในถิ่นทุรกันดารโดยไม่เลือกชาติพันธุ์ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานพร้อมกับการพัฒนาคุณภาพชีวิตเพื่อการประกอบอาชีพและพึ่งตนเองได้ ทุกโรงเรียนส่งเสริมการอนุรักษ์วัฒนธรรมประเพณีท้องถิ่น ในรูปแบบที่แตกต่างกัน อาทิ การจัดทำหลักสูตรท้องถิ่น การนำไปบูรณาการกับรายวิชาอื่น หรือการจัดกิจกรรม ในรูปแบบของชมรมโดยมีกองกำกับตำรวจตระเวนชายแดน หน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน และชุมชนร่วมดำเนินการซึ่งมีเป้าหมายที่แตกต่างกันคือเพื่อให้นักเรียนเรียนรู้และมีส่วนร่วมในประเพณีวัฒนธรรมของท้องถิ่น ในขณะที่บางโรงเพื่อให้นำความรู้และทักษะไปต่อยอดสร้างรายได้ให้กับตนเองและครอบครัว การนำเสนอ แนวทางการจัดการศึกษาเพื่อสืบสานวัฒนธรรมท้องถิ่นของโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนมี 2 แนวทางคือ 1) การจัดการศึกษาแบบ Top-down คือการสั่งการเพื่อจัดระบบการพัฒนาครูอย่างต่อเนื่อง การสร้างขวัญและ กำลังใจให้กับครู มีระบบติดตามการดำเนินงานที่มีเป้าหมายและตัวชี้วัดที่ชัดเจน การกำหนดเกณฑ์การประเมิน การดำเนินงานโดยอิงจากเกณฑ์ของหลักสูตรแกนกลาง การสร้างความเข้าใจของครูสังกัดอื่นที่มาร่วมสอน การสร้างความเข้าใจเรื่องการขอรับงบประมาณสนับสนุนกิจกรรม และการกำหนดแนวปฏิบัติที่ส่งเสริมความ ตระหนักถึงความสำคัญของศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่น 2) การจัดการศึกษาแบบ Bottom-up โดยเริ่มจากการรับฟัง ความต้องการของครูด้วยการจัดพื้นที่แลกเปลี่ยนเรียนรู้และสรุปองค์ความรู้เพื่อเผยแพร่ การจัดเก็บข้อมูลอย่าง เป็นระบบ การสร้างโอกาสการพัฒนาความรู้ทางการศึกษาของครูในลักษณะของพื้นที่ทดลอง (Sandbox) และ การสะสมหน่วยกิตความรู้จากการทำงาน (Credit bank) การให้ความรู้และลงมือปฏิบัติเรื่องการบูรณาการการ จัดการเรียนการสอนและการเขียนหลักสูตรท้องถิ่น การตั้งชมรมศิษย์เก่า และการจัดทำสื่อสังคมออนไลน์ที่รวม รวมผลิตภัณฑ์ของโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนเพื่อการจัดจำหน่าย