แนวทางการจัดทำแผนพัฒนาชุมชนโดยวิธีการมีส่วนร่วมของประชาชน : กรณีศึกษา สุขาภิบาลเจ้าเจ็ด จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

Abstract

ศึกษาและวิเคราะห์ 1) ปัญหาและความต้องการของประชาชน ในการพัฒนาสุขาภิบาลเจ้าเจ็ด 2) ศักยภาพ กระบวนการ และขั้นตอนการมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดทำแผนพัฒนาชุมชน 3) ข้อดีและข้อด้อยในการจัดทำแผนพัฒนาชุมชน โดยวิธีการมีส่วนร่วมของประชาชน 4) เสนอแนวทางการจัดทำแผนพัฒนาชุมชน โดยวิธีการมีส่วนร่วมของประชาชน และกลไกในการที่ประชาชนจะเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดทำแผนพัฒนาชุมชน วิธีการศึกษาใช้ข้อมูลปฐมภูมิ ได้จากการเก็บข้อมูลภาคสนาม โดยการสัมภาษณ์ สอบถาม การสังเกตและการสำรวจพื้นที่ ใช้การวิเคราะห์ทางสถิติด้วยโปรแกรม SPSS/PC+ และการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ จากการศึกษาพบว่า 1) ปัญหาสำคัญของชุมชน คือ ปัญหาความเสื่อมโทรมของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และปัญหาการขาดแคลนการบริการขั้นพื้นฐาน ความต้องการพัฒนาชุมชนของประชาชนสอดคล้องกับปัญหาที่เกิดขึ้น 2) ประชาชนชาวสุขาภิบาลเจ้าเจ็ดเป็นผู้ที่สามารถระบุปัญหาของชุมชน สามารถให้ข้อมูลและให้คำปรึกษาได้ และไม่ปฏิเสธการมีส่วนร่วม อย่างไรก็ตาม ประชาชนยังขาดความรู้และความตระหนักถึงบทบาทและหน้าที่ของตนเอง ในการพัฒนาชุมชน 3) การจัดทำแผนพัฒนาชุมชนโดยวิธีการมีส่วนร่วมของประชาชนพบข้อดีคือ ทำให้มองปัญหาได้รอบด้านและตรงประเด็น ข้อด้อยคือ ใช้เวลา งบประมาณและบุคลากรจำนวนมากขึ้น ข้อเสนอ 1) แนวทางการจัดทำแผนพัฒนาสุขาภิบาลเจ้าเจ็ด ได้กำหนดแนวทางแก้ไขปัญหาและพัฒนาด้านการใช้ที่ดิน การบริการขั้นพื้นฐาน เศรษฐกิจ-สังคม ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม 2) กลไกที่จะทำให้เกิดความสำเร็จในการจัดทำแผนพัฒนาชุมชน โดยวิธีการมีส่วนร่วมของประชาชน ในส่วนของนักวางแผน จะต้องตระหนักในบทบาทและหน้าที่ของการทำงานตามขั้นตอนต่างๆ เช่น การเก็บข้อมูล การตรวจสอบข้อเท็จจริง การวิเคราะห์ข้อมูล การใช้เหตุผล การตัดสินใจ และการทำงานร่วมกับประชาชน ส่วนของรัฐ ต้องให้การศึกษาและเปิดโอกาสให้ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วม ในขั้นตอนการจัดทำแผนพัฒนาชุมชนมากขึ้น ส่วนของประชาชน ต้องเป็นผู้ที่มีความรู้ทางด้านเทคนิคและวิธีการ เพื่อที่จะได้นำมาเป็นเครื่องมือในการพิจารณาและแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นในชุมชน