การบริหารงานวิชาการโรงเรียนมัธยมศึกษาในภาคเหนือ

Abstract

วัตถุประสงค์ของการวิจัย 1. เพื่อศึกษาโครงสร้างการบริหารงานวิชาการโรงเรียนมัธยมศึกษา สายสามัญศึกษาในภาคเหนือ 2. เพื่อศึกษาถึงภารกิจและการปฏิบัติงานด้านวิชาการที่เป็นจริงของโรงเรียนมัธยมศึกษาสายสามัญศึกษาในภาคเหนือ 3. เพื่อศึกษาปัญหาและอุปสรรคในการปฏิบัติงานด้านวิชาการในโรงเรียนมัธยมศึกษาสายสามัญศึกษาในภาคเหนือ วิธีดำเนินการวิจัย ประชากรที่ใช้ในการวิจัยได้แก่ ผู้บริหารงานวิชาการและครู-อาจารย์ในโรงเรียนมัธยมศึกษาสายสามัญศึกษาในภาคเหนือ จำนวน 23 โรง จาก 6 จังหวัดคือ เชียงราย พะเยา ลำปาง เชียงใหม่ อุตรดิตถ์ และตาก แยกเป็นผู้บริหาร 198 คน ครู-อาจารย์ 302 คน การวิเคราะห์ข้อมูล ใช้วิธีการหาค่า ร้อยละ ค่ามัชฌิมเลขคณิต และค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สรุปผลการวิจัย 1. โครงสร้างการบริหารงานวิชาการของโรงเรียนมัธยมศึกษาสายสามัญศึกษาในภาคเหนือ แยกได้เป็น 3 ระดับคือ ระดับเล็ก ระดับกลาง และระดับใหญ่ โรงเรียนทั้ง 3 ระดับ ส่วนมากมีผู้ช่วยผู้บริหาร 3 คน โรงเรียนระดับเล็กส่วนมากแต่งตั้งผู้ช่วยฝ่ายวิชาการมากกว่าฝ่ายธุรการและฝ่ายปกครอง โรงเรียนระดับกลางแต่งตั้งตำแหน่งผู้ช่วยฝ่ายวิชาการและฝ่ายธุรการมากกว่าฝ่ายปกครอง และโรงเรียนระดับใหญ่ทุกโรงเรียนมีการแต่งตั้งผู้ช่วยฝ่ายวิชาการ ฝ่ายธุรการและฝ่ายปกครอง สำหรับการแต่งตั้งกรรมการวิชาการของโรงเรียนนั้น โรงเรียนระดับเล็กยังไม่พร้อมที่จะแต่งตั้งมากที่สุด โรงเรียนระดับกลางส่วนมากมีการแต่งตั้ง บรรณารักษ์ หัวหน้าฝ่ายแนะแนว และผู้ประสานงานการวัดผล และโรงเรียน ระดับใหญ่ส่วนมากมีการแต่งตั้ง บรรณารักษ์ หัวหน้าฝ่ายแนะแนว ผู้ประสานงานวิชาการ ผู้ประสานงานกิจกรรมพิเศษ และผู้ประสานงานการวัดผล โรงเรียนทั้ง 3 ระดับ เปิดสอนทั้ง 8 หมวดวิชา ในการปฏิบัติงานเมื่อผู้บริหารงานวิชาการไม่สามารถปฏิบัติงานวิชาการได้ ผู้บริหารโรงเรียนมอบหมายงานให้แก่ผู้ช่วยฝ่ายวิชาการ ผู้ช่วยฝ่ายวิชาการมอบหมายงานให้แก่หัวหน้าหมวดวิชา และหัวหน้าหมวดวิชามอบหมายงานให้แก่ครู-อาจารย์ที่ไว้วางใจ เป็นผู้ปฏิบัติงานแทนตามลำดับ 2. ภารกิจและการปฏิบัติงานวิชาการที่เป็นจริงของโรงเรียนมัธยมศึกษาสายสามัญศึกษาในภาคเหนือ จากงานวิชาการทั้ง 11 ด้าน ทั้งผู้บริหารงานวิชาการและครู-อาจารย์โดยส่วนรวมเห็นว่ามีการปฏิบัติอยู่ในระดับน้อย มีค่าเฉลี่ย 3.15 แต่ในด้านกระบวนการบริหารงานวิชาการและด้านวิธีการสอนและตารางสอนนั้น ผู้บริหารงานวิชาการกับครู-อาจารย์มีความเห็นขัดแย้งกันอยู่ ผู้บริหารเห็นว่าได้มีการปฏิบัติอยู่ในระดับมาก แต่ครู-อาจารย์เห็นว่ามีการปฏิบัติในระดับน้อย จากค่าเฉลี่ยโดยส่วนรวม ภารกิจและการปฏิบัติงานวิชาการ การแนะแนว วิธีสอนและตารางสอนและกิจกรรมนักเรียน ขบวนการบริหารงานวิชาการ วัสดุอุปกรณ์การเรียนการสอน และห้องสมุด การวางแผนปรับปรุงงานวิชาการ การใช้ทรัพยากรและแหล่งความรู้ในท้องถิ่น หลักสูตรและเอกสารการใช้หลักสูตร และการนิเทศงานวิชาการ อันดับสุดท้ายคือ การวัดผลและการประเมินผลการศึกษา 3. ปัญหาและอุปสรรคในการปฏิบัติงานวิชาการของโรงเรียนมัธยมศึกษาสายสามัญศึกษาในภาคเหนือ มีส่วนเกี่ยวพันกับลักษณะงานวิชาการ ทั้งผู้บริหารและครู-อาจารย์มีความเห็นคล้ายคลึงกัน คือ โรงเรียนขาดการวางแผนงานล่วงหน้า และไม่มีความคล่องตัวในการประสานงาน ครู-อาจารย์บางสายวิชา และวัสดุอุปกรณ์การเรียนการสอนมีไม่เพียงพอ ห้องสมุดมีหนังสือไม่สมดุลกับจำนวนครู-อาจารย์และนักเรียน ผู้บริหารไม่ยอมรับฟังความคิดเห็นของครู-อาจารย์ส่วนใหญ่ และขาดมนุษยสัมพันธ์ที่ดี สนใจงานด้านอื่นมากกว่างานวิชาการ ครู-อาจารย์ขาดความกระตือรือร้นในการปฏิบัติงานวิชาการ และชุมชนหรือสังคมในท้องถิ่นที่โรงเรียนตั้งอยู่ ยังให้ความสนใจต่อการจัดการศึกษาของโรงเรียนน้อย